sumijaha
खण्ड ८ शुशिला सुमिजह दि- व blogger.com/blogger.g
खण्ड र ः
खण्ड ८ शुशिला सुमिजह दि- व blogger.com/blogger.g
दुर्वल
मन विश्वासमा वलवान र निर्भिक नरहने छ दुर्वल ।
सज्जन,दुर्जन,धनि,गरीवको,इच्छा,भ्रम,मोहको बल
।।
स्वाचालित अंग,शरीरमा चल्छ ,अर्को
उस्तै सम भाव ।
जुन कर्म सन्तुष्ट छ अर्को पनि उहि भोक्ता बुझनु साफ ।।१।।
बाच्नु,प्रेम शुद्धि,चेतना एकै
हुन्छ प्रयोगमा बढ्छ ।
चोट खरावी अपवित्र त स्वम् जनको दुर्वल हुन्छ।।
उचित विशवास मन मस्तिष्क मन माफिक बद्ध जीव हो समभाव राख्नु छ ।
धन्य छौ विभेद त्यागौ इश समाज जनको दुर्वल भाग्छ ।।२।।
दिव्य गुण
निर्भयता ः
ज्ञान र गुणम मानिस प्रकृतीको वर्णश्रममा रक्षित हुन्छ ।
विश्वास र ग्रहणको दृढ विश्वाास निर्भिकता मनमा बाँच्छ ।।
आत्माशुद्धि ः
घर दम्पती र प्राणीको आचारमाा शिक्षा प्रेरणा लिन्छ ।
सम्वन्ध नाता मित्रहरुमा जीवले परोपकारी शुद्धिले खुस रहन्छ ।।
अनुशिलनअध्याात्म अनुशिलन नै संयाोजन हो ज्ञन योगको ।
पंक्षि समान खोजी चारा विनय व्यक्ति हो, भाोगको ।।
दान ः
बसी गृहस्थ जीवन भरी दुख भरथेगमा ।
कमाएको योग्य पात्रलाई दिनु हो दान ।।
आत्मासंयम ः
राखि आत्म संयम इन्द्रिय वंशमा निन्द्र आहरा भय मैथुन ।
गृहस्थ बनी भूधरा रक्षा विकास शिप कला संस्कार गर जतन ।।
यज्ञपराणयता ः
गृहमा अहोरात्र हुन्छन् अग्निहोत्र यज्ञमा युगिन ।
उस्तै संस्कार विधिविधान जंगेलाई बन्छन् यहा कुलिन ।।
वेद ध्यान ः
ज्ञान लिनु साहित्यमा संस्कृत शिक्ष चाहिन्छ निरन्तर ।
चाहे स्वअध्यायानमा गुरु थापी सिकिन्छ ज्ञान शिप वेअध्यायन तिर ।।
तपस्य ः
कर्म विधि हो स्वच्छ जीवनलाई मन,आत्मा तप गरी ऋषिमुनि ।
आधुनिक विश्व सुचना स१जाल ज्ञानमय छ विज्ञान सिके हुन्छनी ।।
सरलता अहिसा ः
बद्ध जीव सकाम काम गर,आहारा लिनु सात्विक ।
घर,परिवार संघियता भित्रै राखि रमे जनमा प्रजातन्त्र र राष्ट्यिता ।।
सत्यता ः
विना स्वार्थ सत्य तथ्य जीवलाई दिई पाठ बाँच्नु ।
मनोमानी,हचुवा र पैशाका लागि वीर नेपाली
पछि नलाग्नु ।।
क्रोध विहिनता ः
बनी सहिष्णुता शरिर रक्त केशिका वा अवयव नतताउनु ।
बची क्रोधवाट निष्कपट सस्पष्ट भई हुशी परिवारमा रम्नु ।।
भद्रता ः
निष्कपट जनबिषे हटाई अपराधि दोषि
नदेख्नु ।
शलिन रभद्रता दिल खोलेर बद्ध जीव धरणीमा बाँच्नु ।।
लज्जा ः
डराउनु निन्दनिय कर्मबाट पाल्नु स्वर्थमा
लज्जा ।
दुषित र काल जमान वैरले झुकाउछ भाग्नु दुर्जन ।।
दृढसंकल्प ः
आफनो कर्यर संकल्पमा उत्तेजना हटाई नबन्नु उदास ।
यत्न सदा समभाव कामप्रति ध्यान दिई लसन्तानवाट हटाउनु निरास ।।
तेज ः
निर्वल पनि समेटनु विकास प्रविधि शिपले बन्नु तेज ।
अहिस्रक,शत्रु,दमन
गर्नुवीर वंश छोरी चेली बाहिरिने वेग ।।
रोक्नु अपराध,राखि क्षमा ज्ञान,श्रम
चलाउनु स्वदेशमा कृर्षिले ।
यहि तपस्वि छरेथे बुद्धले पशुपति गुहेश्वरीके तेजले ।।
क्षमा ः
गरी असल काम श्रमशिप,देश प्रकृती बेच्नेमा नगर क्षमा
।
प्रकृती,बनबुटि,धूधरा निजि
आफनै बन्ने रोक सबमा ।।
धैर्य ः
हेर छिमेकी चालढाल नेपालैभरी घेरेको प्रकृतिक स्रोतका धनि ।
लुटलागे प्रकृती,जल,जमीन,जंगल पत्थर जन बसे थामी ।।
पवित्रता ः
रोकि अरुको आम्दनी,श्रम,धन,जीवन चुस्ने भ्रष्ट ।
बन्दैन केहि छैन उद्योगधन्दा जाग नेपाली भर यथेष्ठ ।।
ईष्या ः
विना प्रयोजन गल्ति नहुदा पनि विना प्रतिफलको ईष्या ।
दोषि पत्ता लगाउ प्रविधि संयन्त्र सरल जीवनमा राख्नु दृश्य ।।
त्यागि काम ,क्रोध,लोभ,शुरु गर
कल्याणकारी सिद्धि छ,सम्बृद्ध ।
धर्म कला संस्कृती र परम्परााबाट सिक्नु जन,स्याहार्नु बृद्धबृद्धा ।।
मनका अभिलाषको मुक्ति ः
राखि समभाव चार जाती छत्तिस वर्णको संघिय नेपालको उच्च शान ।
दःुखि पिडित गरिव घर झूप्रो हेर गाउघर किसानले गर जनको सममान ।।
शोक ः
अज्ञान वंश भौतिक करुणा आसुमा श्रृजिन्छ शोक ।
आसक्ति रहित निष्काम भाव र वहमा डुव्छ शोक ।।
मार्नु दुर्जन,तृष्णा,इष्र्याके
अवयव बाच्छ ज्ञान जहाँ ।
नियुक्त रहनु सम्माज गाउ जात मार्नेलाई क्षणमासतमपार्नमा ।।
खिन्नता ः
वित्छ सबै धन,शक्ति,यश,सुन्दरता,ज्ञान र
त्याग यहि ।
विरक्त नहुनु नपाल्नु खिन्नता परमसत्य छ, लादैन कसैले केहि ।।
हुनु,खुस आचरण,ज्ञान जीवको लक्ष्य र विज्ञानका
कर्म सुविधामा ।
कत्र्तव्य र प्रगती ठान्नु वंश,राष्ट्,जात
नपाार्नु दुविधामा ।।
बुद्धि ः
अहित कुभलो म र मेरोमा लिप्त जन चेतना ।
आवाज हो हल्ला चिचई निबुद्धि खिल्लिपना ।।
घृणा हप्कि मूर्ख हृदयका इन्कारमा हात फैलाई जन ।
हीतलाई हासि उठाउने मर्छ आपत्ती संकट दुखि मन ।।१।।
विपत्तीमा पुकारी जनले खोजी कला धर्म परम्परा ।
बुझि ज्ञान चराचरको अर्ति भलो वंश कुल परिवार ।।
कपट मन मरीत्यागी मनोमानी निश्चिन्तमा घरवार ।
निडर निर्भिक निश्चीन्त बन्छ बुद्धि सब जनमा हरभर ।।२।।
भेद ज्ञान म त तेरो मेरो त्यागी मन
हृदय सम्झिने ।
जन्म जीवीका सम्भी धनदौलत कर्म नै प्रभू बनिने ।।
समझदारि संस्मरण त्रिदोषको ढाल संरक्षित छ बुद्धिले ।
धर्म न्याया जन जीविका जन्म उचित र असल मार्गले ।।३।।
विश्वास इमन्दारिता सम्झना शक्तिमा छलि गर्ने दुष्ट मार्ने ।
खराव कुटिल चाल व्यभिचारी स्त्री लम्पट छलि अघि बढ्ने ।।
अनुशरण आत्मज्ञानका धर्मी चलका निदोष बाँच्ने ।
अहो खोपडि अंस्थिरसंन्ज अवयव स्वाचालन मन कर्म सबै बुद्धिले गर्ने ।।४।।
लिई आज्ञा हृदयमा सम्पन्नता र दीर्घायु छ जन स्व बुद्धिमा ।
विश्वास भसक्त सेवा निग्रह दृष्टिमा रहन्छ समझदारीमा ।।
विग्रेका काम धैर्य सोच विचारमा दुक्ष्कर्म तयागी पोषणमा ।
शरीर स्वास्थ्य ढुकुटी धन सम्पती मद्यपान नभई छ अनुशासन ।।१।।
अवहेलना हैन बुद्धि इच्छा तर्क सामाथ्र्य र शान्त्मिा रम्दछ ।
दीर्घायू सममान किर्तिको वृक्ष हो आकास जस्तै ज्ञान मर्दछ ।
दुष्टवाट बचाउदै विवेक जीवन शोभा र गहना जनमा बन्छ ।
त्यागी विपत्ती औषधी आरोग्यमा मिठो निद हरि यहि जान्छ ।।२।।
सर्वनास पासोमा पार्दे भयभित कपोकल्पित मन छिमेकी ।
तोडी षडयन्त्र भरोसामा हिंसा इष्यामाद्यपान घृणा रोकी ।।
अभिमानी मूर्ख वेइज्यतीको गिल्ला राकी इज्त प्रभू नै हो की ।
बुझ मूर्ख लज्जित वन कुटिल तिमी जन राख्छ बुद्धिले बोकी ।।३।।
देखासिकी ः
उपकारी गुणी व्यक्ति निहुरिन्छ निरन्तर ।
फलेको वृक्षको हागो नझुकेको कहा छ र ।। १
देखासिाकि पिछालगु ः
मानिसले बुद्धि अनुशासन अन्तदृष्टिको जीवन वाँच्छ ।
विवेकशिल ज्ञान तुच्छ हैन आमा बुवाको वंश साच्छ ।।
शिरमा शोभा मुकुट गलाको सम्मान कोख सजाउछ ।
रक्तपात पापी लोभी दम्भी बहकाउ त्यागी जाग्दछ ।।१।।
चिहान बन्ने लुटको बहुमुल्य सामाल रक्त बहे सम्म चल्छ ।
आतुरो रक्तपात आक्रमण अशान्तिमा अधर्मि स्वम् गल्छ ।।
धन उन्माद घमण्ड शोखमा जीवन छिनेर लैजान्छ ।
वेइमान छैन काल गति जीवको अन्त अहितमा आफै भैजान्छ ।।२।।
दिव्य अर्ति
सेढाइजार्तिहरुको कुलाचारमा मनुष्य शरिरको कोशहरुले अन्तनिहित क्रोमोजम छड
आकारका (अनुवंशिकता) मा डिएनए ४६ वटा लिएको हुन्छ। यिननको पुच्छरमा टेलामिरेज जुन
टेलोमेराज ईन्जाईम(तत्व) दुई मिलि वंशाणु गुण रहने हुदा एकै खाले हसिला ,मोटिला, गोरोपना, जुझारु, हठिपन, धार्मिकता, बोलिचाली,चालढाल र
सदभाव हुने र मृत्यवरणमा पनि एकै खाले अनुवंशिक रोग लागि जिवाणुको शिकार भएको
देखिन्छ । यिनैवाट दुःख सम्झाई मनलाई १०
मिनेट रुवाउने,न्यास,ध्यानमा आई
सब शरिर हल्ल्लाई निश्वास स्वास फेरी गर्जन सहित हास्ने, ॐकार
बोल्ने,रिस,राग,आवेगलाई मारी शान्त भई प्रसादी खाने बाड्ने । रात्रि भजन गर्ने,सुन्न
सुनाउन चाहेमा भजन किर्तन महिमा सुनाउने । आफूलाई मनपर्ने ईश्वर,मन,वचन,कर्म ,रंग बिचारी
,योग,यम,नियम,आचार सिकाउने र आफूले गर्ने । उत्तानो प्रशन्न मुद्रामा शरिरलाई सिधा गरि
सफा तन मनमा आखा बन्द गर्दा रात हुन्छ,त्यसमा तन्द्रका साथ निद आउने
हुदा साक्षत आत्म रमाउने गरि निदाउने ।
खण्ड नः
नारीपन
नारी
नारी के
नमस्कार
निश्रछल
निर्दोश
नियती
नक्षत्र (तारा)
नियत्ति:-
सक्छाै जिवन भलाे र शुभकर्म गर्नुजन ।
नसके बिगार नगन्नु,बुझि धार्य राख्नु मन ।।
अहित अरुकाे निन्दा चियाे कुरा लिनु किन।
लाग्नु ल निजै बाटाे शुभरहि हर दिन ।।
सक्छाै जिवन भलाे र शुभकर्म गर्नुजन ।
नसके बिगार नगन्नु,बुझि धार्य राख्नु मन ।।
अहित अरुकाे निन्दा चियाे कुरा लिनु किन।
लाग्नु ल निजै बाटाे शुभरहि हर दिन ।।
नारी पनाः
हुर्केकी बढेकी उत्तेउलीवा निवस्त्रको एकान्त रम्नु ।
वन पहाडमा फूलेका फूल वास्नामा जम्नु।।
सखि सुन्दरी वसमा पारि मन लठ्निु।
मनमा हुने लाजधक लुकाउदै प्रेम वास्नमय हुनु।।१
शरिरलाई सुगन्धित चन्दन शुसोभित पार्दे चन्द्र नयन हुनु।
आर्कषण मोतिमाला पहिरीई अनारसरि दन्त टल्कनु।।
मन्दमुस्कान लाज धक डर वेरिएका पितम्वर सरि।
सामिप्यमा हल्का जवानी साट्ने भविष्य स्निग्ध हरि।।२
मिष्ठान्न फलफूल स्वादिला भोजनका तत्क्षण।
सुन्दर र राम्रो बस्तुको भोग चाहले गरि लक्षण।।
लाटिन्छ यौवन चाह मुस्कान स्पर्श पुरुष माझमा।
हरिनाम त्याग्दै जन्म जन्मान्तर साच्छ जवानी भौतिक सुखमा।।३
दशिन्छ कृतिमता फस्ल्याङ्गफुस्लुङ्ग छताछुल्ला रिसाउदा।
कस्कीन्छ यौवना शंकाका मन वहमा आफूभित्र लाटिदा।।
सङ्गित कला धुन नृत्य उसै मधुर वोली पनि धुन।
नवपालुवा हो जवानी एकान्तमा जुठिन्छ हरघडि जुन।।४
लाज धक संकोचमा नयन लत्याकलुत्रुक अवयव।
जुध्छ नयन नजर मर्छ स्वस्कृती इच्छाले उर सव।।
जोस फूर्ति प्रसन्नता भावका ओछिने सुचक सव।
अधरताले चञ्चलता मार्दे जिम्मा उदास मन जिममा शयन।।५
उदघोष र प्रस्तुतिमा लुक्छ विनोदी स्वाभाव पनि।
पराई सित पनि सचेत संकोच साटिन्छ रंगिन जवानी।।
ओठको स्पर्श सुरीला औला अवयव पनि रसिक वनि।
क्षणिक तादम्यता छ शरिर इच्छा मिचाई सामुहिकता पनि।।६
शरिर मान्दैन झन्नक्क उठेको रिस मुग्ध बन्दै विस्मृती।
रुप आवज गति विम्व लुक्दछन् सोच चिन्ता कल्पना पनि।।
ब्यूझिन्छ झल्यास लाजमा भुतुक्क परिवेश वनिन्छ ।
भोक तिर्खा समय स्थान विस्मृत छन् सबै उसै टरिन्छ।।७
आफैलाई त्यागेर सर्मपित मर्ने बाच्ने मन।
शरिर चेतना माझधारमा उभ्याउछ ।।्
प्रेम झन।भावुक छ रिस आवेग अल्मलिनु ।
भावुकता।गीत गफ एकान्तमा खुसि र अज्ञात त्रास।।८
रउसे आर्कषण रमाईलो बलियो कून?
जाय जन्म आमा बाबू छैन भय रिस जुन।।
कसैले नदेख्ने विरोध नहुने चर्चा वाहिर।
रुप आवज मुक्त छ यौवन बाहदुर ।।९
अन्कन्टार बन भिर पहरा खतरा छ के?
ह्रिसक जन्तु वनजङ्गल सबमा सम्भव जे।।
भर विश्वास साहारा बाच्नु अर्थ के?
समय स्थान काल जीवनमा अर्थ छ जे।।१०
विश्वास माया आस्थामा एकान्तीय बन्दछ।
समाज जाय जन्म छलि यौवन विछौना बन्दछ।।
सपना प्रेम हो तिमि हामी को
पूर्णता।
भावना बाकि रहदै समाज मान्छ जव संम्पूर्णता।।११
शरिर सम्पति संसार त्याग्छ प्रेम मोहले।
मानसिक चिन्तन टाढा यौनपूर्णता रहनाले।।
एकान्तमा साटि मर्छ शंका हट्छ मनको।
सास आस बन्छ ढुक्क निस्फीक्रि मनको।।१२
यौन वरिपरि शारिरीक प्रेम जव नाच्दछ।
भोग सन्तान र त्यस्को ततववोध मनुज पाउछ।।
नारीका मधुर लोली वोली साटिन्छ।
बन चौर घर जमिनमा श्रृगार सन्नतीमा प्रेम लाटिन्छ।।१३
नारीः
एउटै आमाको कोखबाट अन्धकार चिर्दे उनी।
विभेद मान्यता र परम्पराको भिन्न छनी।।
न्यायपूर्ण जीवन साथी सर्वस्व विश्वास छ नी।
शरिर भिन्न प्रकृत इज्जत भौतिक घरायासी वनी।।१
पोल्टामा उपभोग्य ठानि पश्चताप आत्माग्लानी ।
चेपारो पुत्र मोहमा बाचर्यन्छ नैतिकता वाद्यता बनि।।
जवाफ हुदैन सासु ससुरा नन्द देवर इष्टदेव पनि।
सहनु सन्तान प्राप्ति रम्नु समाजको मानव सभ्यता भयोनी।।२
हासेको नाचेको खेलेको सव नियाल्दा पुस्ता पनि।
स्मरण उहि प्रसव पिडा संगै ममताको छाति पनि।।
पोल्टा ढाटि लुकाएर च्यापियो च्याप्टीएछ।
अत्याचारको योद्धामा उनी आत्म गौरव बाचिएछ।।३
ज्ञानेन्द्रियको फाचो चुस्तै शंका अविश्वासको दम्भ छ।
निरर्थक बन्दै पत्रु जीवन निर्वाद आसु खस्दछ।।
अविरल आसु विच जीवन यापन क्रिडास्थल बन्दछ।
चुपचाप लाज पचाउदै शरिर बन्धक बनि सिपाही छ।।४
अपराध वोध जस्तै नाजवाफी निःसर्त बन्दछ।
महानता थिचि हराएर भेटिएको जस्तो लाग्दछ।।
अनुभव जीउदो अनुमान कठपुतली मान्छे हु की।
चेत अनुभव गुमाएर सुद्धि हराएको मूर्दा हो की।।५
प्राप्ति वोध र अस्तित्वहीन संवाहक निमोही छ की।
तेज कान्ति विहिन जीवन प्रतिवोध छ प्रष्ट बोकि।।
मानि नमानी जोरजुलम चलाउने रित।मिल्यो रक्तविज ।
भूर्ण ख्लीतकस्तो निमोही छ यो प्रित।।६
मनको पिर वह बोक्ने सन्तानको रुपले आमा अतुल।
अपरिचित अनय निर्णयको असर्मथन खातिर।।
सत्य के हो महान कार्य कुन बेकम्व बोलि तिर ।
निरासको सास्ति जीतमा किन ? नारी आखिर।।७
निर्यायक क्षण विसर्जनको प्राण आत्म बल खै।
आत्म हिन निरिह असाहय ओछ्याईनु सधै।।
लायक स्वेच्छा चमत्कार भविष्य मुक्ति खै?
मिलेर बाच्ने प्रणय भावशून्य विवस ती किन सधै?८
तेजहिन जिङ्गरिङ्ग च्याप्टे धाखे शंकालु वेइमानीको आसन।
बन्नु समाज के पुरुषत्व वटुल्छ सृष्टि कस्तो सनातन।।
सहकार्य भाग्यमा हैन मुक्ति आपस्तको खुसि जन।
आवेग हो तनको तनाव भावशून्य विवसता लाचारीपना।।९
विश्वासमा द्धटित घटनाको मर्म जन्मलेक्षमा राख्दै विद्रोहमा।
जन्म धोका हैन सम्मान हो मन इच्छाको सौभाग्यमा।।
रोदन शव्द विहिन छौ पुरुष पत्नीलाई जान दिन सम्मान।
मौनता हैन भावुकता प्रसार गरि प्रिय वन हलुका सवै मन।।१०
अजूली भर इमानदारी र जिम्मेदारीको सरल छ जीवन।
कठोर तृष्ण त्याग मनको टुङ्गोले सफल दाम्पत्य मन।।
गोप्य राख हास्न वाच्न चाट्न चपाइएका बन्धन।
बोझ हैन यूगको स्वप्लील शिक्षीत रोजगार बन।।११
गौरवले अत्यचार नास्नु कालजेयी प्रेरणको कमाई।
वीश्वास जीवनको पूर्ण रुप ज्ञान आधी सम्मान बनाई।।
यात्रा विवेकको चिन्ता अपमान समाली लिनु घर।
मूर्खलाई क्षमा सोझालाई सादा संसारीक तनावकोभर।।१२
अमान्यलाई सामान्य गलत नजर बुझ लोकचार।
मायाको ओतपोत अनिष्ठको समाधान छ सदाचार।।
आत्म रक्षा भाव सम्मान प्रतिक्रिया बन्दै वयक्तिगत उर।
विर्मश राख होस दम्पतिमा जुट अनिष्ट बन्छ दुर।।१३
नसोच हल्ला ज्यादति आतङ्ग आक्रमणको घर।
हैन मानव किवंदन्ती मात्र हेर समाजको घरपरिवार।।
लाज छैन युद्ध नै हो जीवन दमन हिसा बन्ने वचाउने खातिर।
दवाईन्छ भाव दमन हुन्छ मन मन युक्त छ क्षण भङ्गरता किन आखिर।।१४
प्रतिफल प्रेम सौहर्द वा वलत प्रकृत यौनाङ्गा सवतिर।
मानिन्छ भौतरिदै पूर्णस्वास्थ्य भोगिन्छ बन्दै सब काम पुरा।।
दम्पति र सम्पति कन कष्ट व्याथा कथाको खातिर।
व्यवहार जिम्मेवार आकुल आतुर समाज आखिर।।
व्यथित बन्छीन उनी चटपटायछ जाग्छ निमेष।
फेरी विर्सन्छ उहि प्रक्रिया मातृत्व पुरुषत्व बिषेस।।१५
नारी केः
उमेर गम्भिरता समयले एकै परिवारमा सधै सबै बस्दैनन्।
छोराछोरीलाई मुक्त गरि असल काममा जव लगाउदैनन्।।
गैर जीम्मेदार चारित्रिक कला हो रास लिला पनि।
व्यवहार ज्ञान मूल र संगतमा दिगभ्रमित बन्छनी।।१
पवित्रातको अवगाल कसरतको बाझोपना बनाउछ है।
सम्भव र सभ्य भन्दा पातकी यता रहन्छ यौन सुख भै।।
पुरुष बोझ उन्मुक्ति ठानि डुल्छ घर रनवन।
दमित यौनसत्ता उर्लिन्छ घरदैलो घृणित नारी हरघर।।२........
मानविय चेतना सेवा र इश भक्ति अन्तिम चेत।
तर्क विवाद असहमति बुद्धि विचार शिथिल भेल।।
मर्छ भावुकताशरिर मातृत्व वंश वृक्ष खातिर।
शरिर ओछयान बनि भोगय नारीविना बाझो निझर।।३
लम्पट भावुकतामा अनिइच्छाको भोग्य र भोका तिर।
अनिच्छामा कुलतले भोगे जस्तो हुन्छ वोध धेर।।
मन र भावनाले नजितेको नारी पशुवत विवाह।
औपचारिकतामा प्रिय साधु पुरुषमा नारी चण्डी धेर।।४
पत्नी जीवन साक्षि हुन अभिनय रिस रासलिला हैन।
बुद्धिमान बनिनु गृहस्थ हातेमालो क्षण खुसि र चैन।।
सहनु खरानीमा आगो हुनु प्रयत्नमा दुख संकट भोगिनु।
युद्ध स्वच्छन्द मारपिट स्विकार्छ दम्भपूर्या समाजमा जेलिनु।।५
मन मस्तिष्क भावना चिताएको जिद्दि स्वाभाव हुदा।
आमाको दुधको मूल्य भुल्दै स्वईच्छा धमण्डमा तिमि रम्दा।।
नारीलाइ विज्ञापन बनाई अर्धनग्न सुन्दरता हडप दिलाई।
लम्पट अन्यायी छलि धूर्त पुरुष चिनाउ तिमि सच्चाई।।६
उत्सुकता अनुभूति आनन्दी स्वप्नील त्यान्द्र त्याग छोरी।
खुसि आपद जवरजस्तीको योद्धा बन शंका समाजको तोडि।।
लाज धक एकान्त मद्दत नटान्नु निर्लिप्त चाह अवयवमा।
वैधानिक परिवार स्वीकृती स्वस्फूर्त नारी विहल मनमा।।७
मनको कुरा चाह भाव हावा मन जङ्गल समाज मान्दछ।
शिक्षा प्रवन्ध हो तिमि सारथी लेखक यहि भन्दछ।।
मस्तिष्कले चल्ने पुरुषलाई ऋदयमा हिडाउछीन नारी ।
रोजाई कमजोरी भोगाई मार्दे शासित विश्वासी उनी।।
वनस्पती सरह छेक्दै छाटिदै लाछिदै भाचिदै फल्दै प्रकृतीमा।
प्रतिज्ञा मन वचन कर्मको साधना नहुदा क्षणिक दिर्घा उन्नतीमा।।८
सन्तान जन्माउने यन्त्र नभई भोगिने चाटिने लाटिने कोमलता।
स्वनिर्णमा शिक्षा चेतन सुरक्षित स्वनिणित सहजता।।
स्वार्थमा कटाउने आर्शिवाद र नृतिका सुख वशमा।
हैन पाकेको फल नारी उठ व्यूझ उद्यमी वन होसमा।।९
नमस्कारः
मग्न मस्ति ठूलाहरु ति पक्कि पवनमा।
नैतिकता आश्चर्य मानने स्वाठहरु गृहविश्राममा।।
देश नरेश अनि उचच सोचाई र आकाक्षमा।
आनन्दीत बन्ने गरिव कन्दराका साग सिस्नोमा।।१
बन्छु भनि उम्रिएका बर्षातका कलिला कोमलमा।
ठूलो बन्नुपर्ने सेखि गर्नु पर्ने साहू र सन्तमा।।
नमस्कार छ सबै देशमा रहेका बन्धुवान्धमा।।२
निश्च्छलः
सबैमा समान व्यवहार समान अवसर पाउने।
कुनै जालझेल नभएको स्वाभिमानि हो निश्च्छल।
सबै एकाकार गरि गास वास कपास पाउने मणिको निश्च्छल।
बाच्ने बचाउने कलामा प्रेरणा पाउने नै जनविच निश्च्छल।।
लिइ सारा वायूलाइ उडिरहेछौ।
केहि पिर ताप नहुने धनय निश्च्छल तिमि हौ।
को ? तिमि विगार्दछौ जीवन पद्धतीको रिती।
राखि विचार जनमा ल्याउ न्यायिक रिति।
बदाली धारण जनहरुको औद्योगिक निति।।
जमना यो छ बैज्ञानिक तिमि छौ खयाउटे।
के संकट छ तिमिलाई र ठान्दैनौ रियाउटे ।।
एकिन विचार छैन तिम्रो न्यायमा देशका विरहरु।
नसोध विदेशीलाई स्थिती बनाउ आफनो तिर।।
किन भन्दैनौ जनमा स्वच्छ तिम्रा ति कुराहरु।
किन दिदैनौ प्राणिलाई स्वतन्त्र विचारका वृष्टिहरु।।
मै हु सज्जन सदभावको अघि रहेको स्थिती।
साना ठूला सबैलाई ठान नेपालका सम्पति।।
गर विकास देशमा सुधारी जोगाई सारा दम्पति।।
हाक छोडछन भरौटे अल्छि र वेवकूफहरु।
नरिसाउ झवाट् तिमि संवेदना भइ सिकाउ शिक्षा वरु।।
ठूलो धर्म जनको हितमा पर सेवा गरनु।
ठूलो वेइज्यत हो देशमा आफू ठूलो सम्झनु।।
कति निस्के अरु कति बढ्छन् ब्रम्हाण्डको चापअरु।
राख विचार मनमा विकास के मा सम्भव छ वरु।।
देउ सममान हक इजयत देशकम गरिवलाइ अति।
देउ ठूलो देन नविन विकासमा सफल अति।।
हौ अडिग निश्च्छल आफू र अरुहरु।
देउ सम्मान जाती पेशा वर्गका जनजिविका बरु।।
सधै सत्य मिठो बोल एकता भर बान्धवहरु विच।
राखि सम्मान प्रविधिको ठूलो सम्भावना।।
जान्दैन अनपढ आवश्यक त्यो हो निश्च्छल।
मर्नु नै जन्मनुको सार हो निश्च्छल सेवा गरे यहा।।
निर्दोश
भलो गर्दा हित पराय वाणि लिखत र वयवहार ।
हिंशा,चोरी,कुमार्ग साध्ने बन्दैन यहा
सदाचार ।।
दोष थुपारी ,शत्रु,धन,श्िक्त ,तन,मनमा सिंह
बनिने ।
आक्षेपमा दोषि बाचि,न्याय ,समाज
निर्दोसीमा किन साधिने ।।१।।
नियत्ति
उहि चौचारी द्योरालीमा दिनगुजारा उसै चल्दा। स्वच्छन्दता फेर्छ माया सुन्दर
भूधरा धप्पक्क बलिदा।।ओठको फूर्रफूर उमेरको कामुकता,अनुहार हेरिन्छ यौवन ढल्दा। खुनि
स्याहार र आर्शिवाद छैन सम्बन्धको प्रेममय संसार चल्दा।।१।।
घर आगन कोठाचोटा गोठ जल जमिन सबै उज्यालो मनमा। संसार कल्पन्छ,क्षणमै
लत्रन्छ संम्मोहन जम्का भेटमा अल्पन्छ।।प्रशन उठाई कालन्तर प्रेम परिक्षमा हतारोमा
उ पछुताउछ।चिनी,संझि काम सम्हाले उही
प्रेमवात्सल्य संसार सजाउछ।।२।।
दिईकला शिक्षा स्वास्थ्य टोलटोलमा सचेतना भर। सुचनासंचार,उन्नत प्रविधियातयात
विकास गर।। लडाई झगडा कुरुती र लोप पाप दम्भी सब नासेर।गाउघरै विद्युतिकरणमा,सुरक्षा
वीर माया क्रान्ति छरेर।।३।।
हेरालो गोठालो भरीया भूलोको चरिचरनमा हरियाली।सृर्जी सिचाई,उन्नत
बोटविरुवा प्रकृत छौ हिमाली।।सुन लुकाएका हातमा ईच्छाएको शिप दिई राष्ट्
समाहाली।नेतृत्व गर्नु,कुरुती धाकधम्कि म मेरो पाप
पखाली।।४।।
ऋतु,बर्षा उही खण्डीकरण भूधरा सृर्जनु नया प्रविधि। दुरदराज,कुनाकाप्चा
झलमलाउनु दिई उज्यालो विधि।।अपार जलमा सचेतना र लगाव बढाउनु श्रम उहि सिद्धी। सिकि
विदेशको सिप भित्रनु अर्थले नरोक्नुजातिविधि।।१।।
नबोल्नेलाई बोलाउनु शुर ताल नभए मिलाउ नाथ। शिक्षामा पौढ बृद्धा समाल,हटाउ
गाउवाट निरक्षरता।।छोरी चेली असल संस्कार आचरणमा जन्मधिकारी
भर्नु कर्म।बुझि उच्च शिक्षा परिधन,््््नयाया स्वालम्वि स्वरोजगारी
गर्न।।२।।
सिढि चौतरा धर्मशाला बनबुट्यान हरियाली समेटेर।धारानहर खोला मुहान जलका
संरक्षणमा गाउ जुटेर।।धर्म सस्कृती तप यज्ञ स्वम् जान्नु मान्नु तिमि हौमंदिर।
संस्कार भाव र कला उजागर छ गाउमा माया दिनु गंभिर।।३।।
अहित,नासी गाउ हावा धनका घमण्डी । नर वानर हिस्रक सपाखा लाग्छन् यहा ती दम्भी।।
नमिले समभाव जीव समान व्यवहारमा लगाई कसि।सबै धर्म,जात बस्नु रिस आवेग हटाई
प्रवासी।।४।
निकाली दाउराव्रिकेट ििवद्युत यावत संसाधन। पुराना खेती ,वीज
अनुसन्धान गरिदिने शिक्षाले संशोधन।।भ्रष्ट लोभी असक्त पनि सुध्रि बनोस खुल्ला
जीवन। सबैको मन एकता वाधोस माया रहोस
नेपालीकन।।५।।
नरनारी वयस्क जीवात्मा सबै जीव र अनुयायी।रत्तिनु बुझि मनपेट प्रेम लहसिनु
जीवनदायी।। श्रमजीवि विद्यार्थी पेशाकर्मि चेतन अवचेतन सब जन। बाधिनु बन्धनको
प्रमले मन आत्मा बुझि एकता झनझन।।१।।
बाच्नु घरकै वैर त्यो विदेशमा ललाईफकाई बेच्दछ। उसै पंगु नालायक देशद्रोही
जीवजन्तु संस्कार कला धर्म भेद्छ।।खनिज खाद्ध नगदी जति छिमेकी आखा च्यात्छ। छैन
दृढ वीरका सन्तानमा कुनैदिन आफैले आफनोनै बेच्दछ।।२।।
आशा रहर भरोसा र गुजरामा सन्तान र बेद पनि बेच्छ।घरमा खानु छैन बाझोवारी
राखि बजारमा खेद्छ।।माया प्रित नै रहेन गरिबी रोगमा अवयव गलाउछ। सरकार यिनै चुसि
कर भार थुपारि कामचोरलाई पोस्दछ।।३।।
नावालक आदिवासी दलित भनि भ्रम दिन्छ पार्टि। यिनको पछि फोहोरी खेल र झेल छ
नलाग्नु जाती।।लडाउछ घर घर वितृष्ण र वितण्ड मच्चाई कलंक गाउघरमा।बिकास प्रविधिमा
सिको जनहितको भए को पर्छ यीनको भरमा।।४।।
छोरी चेली भनि छदमभेषि ठाउको ठाउ बेचिदिने। बाबु प्यारो भनि चर्कोघाम बन्दि
कोठामा न्यून ज्याला लादिने।। बिकास गरे भनी घर गाउ बृद्ध वा आमाको खुराक खाईदिने।
अपराधि हुन समाजका कर खाई शहर बजारमा नेता बनिने।।५।।
खण्ड र ः
राग
राक्षस आसुर
रागः
त्यही फूलमा रस हुन्छ प्रकृत त्यही राग ।
त्यही फूलमा वास्ना हुन्छ विज र पराग ।।
जवानीमा फुल्छ समयले रसको वास्ना छ ।
आईलेपछि को हेर्छ,हावा घाम पानिले उडाउछ ।।१
राक्षस आसुर
ईच्छा काम वास्न भरथेगमा दम्भ मनोरन्जन गर्छ को ।
मित्था जगत अपवित्र असत्य विधर्मको भूल आसुरी हो ।।
काम क्रोध लोभ मद मद्द मांस त्याग्नु तिमि ल सज्जन ।
धन सम्पती मात्र होईन विधर्म आसुरी त्यागमा स्वदर्शन ।।१।।
जगमा विकार मनको आशमर्ने क्रान्ति नितिको रनवन ।
विधर्मी,कुष्टा अचेतन दुर्भाव मन हटाउ
वयमा इच्छाकन ।।२।।
रसायन
जुन पदार्थ खाएर बृद्ध अवस्थामा र रोगले आक्रमण गरेको समयमा शरीरलाई
बचाउदछ अथवा रक्षा गर्दछ उसैलाई रसायन भनिन्छ ।
रसायनबाट आयू लामो हुन्छ, बुढेसकाल चाडै आउदैन,
शरीरमा रोगले वास गर्न सक्दैन ।
पदार्थमा पाईने रसायनहरु जस्तैः– गर्जो, अमला, हर्रो
गुग्गल आदी ।
आर्युवेदको आठ अंगमध्ये काय चिकित्सापनी एक अंग हो ।
रसायन र वाजीकरण पनि दुई अलग – अलग अंग हुन् ।
रसायन र वाजीकरणबाट शरीरमा भएको रोग नाश गर्ने र मानिसको जिवन बढाउँछ ।
अन्त
खण्ड ल
लोक ः
यमलोकः–
नरकलोकः–
स्वर्गलोकः–
परबह (दिव्यधाम)ः–
लोभः
लाञ्छना तथा भदभाव
लाञछनाः
लघु कथा
लोक ः
यमलोकः–
सबै प्राणीको जन्म, मृत्यु र कर्मको फाँटवारी र
अभिलेखालय यमक्षेत्र।
यमलोक नै शुक्ष्म शरीर धारी जीवात्माले जन्ममा गरिएका कर्मको क्षेत्र ।।
कर्म फलको भोगका नरकलोक, स्वर्गलोक, दिव्यधाम
पठाउने कार्य हुन्छ ।
अदालत,यमलोक बैदिक न्यायलय,प्रशासक
चित्र गुप्त र यमराज बस्नुहुनछ ।। १
नरकलोकः–
जन्म,योनी,जीवनका पाप कर्मको सजाय भोग गर्ने क्षेत्र,सजाय गर्ने कारागार ।
समय अवधि,जीवात्माको सँजाय,भोग र पुनः
जन्मान्तर क्रम पृथ्वीको दण्डघर ।।
शुभ अशुभ मति,गती र प्राणीको गर्भमा प्रवेश
गर्नु ,साधना पितृऋृण स्विकारी ।। २
स्वर्गलोकः–
राम्रा,पुण्य कर्म,हित,फल भोग
गर्ने क्षेत्र जन्ममा गरिएका परोपकार र पुण्यकर्म ।
बसीे जीवात्मा रुपी शुक्ष्म शरीर बाट फल भोग गर्नको लागि बस्ने पुण्य धर्म
।।
यहाँ देवता र पितृका गणहरु,समभाव पुण्यका प्रभाव र सुःख
पुर्वक वस्छन् ।
परोपकार,कर्मको फल पृथ्वीको गर्भमा जन्म,प्रवेशद्धार,कर्ता
देवराज इन्द्र हुन् ।। ३
परबह (दिव्यधाम)ः–
शिव, विष्णुलोक,काञ्चन क्षेत्र जुन धाममा
जीवात्मा रुपको शुक्ष्म शरीर पुग्छ ।
जन्म मरणको चक्र टुटी प्राणीले मुक्तिमा भगवानको अंशरुपी आत्मा (तरङ्ग) छ ।।
समय,प्रकृती,विधि र नितिको अन्तरालमा भगवानमा
नै समाहित छ ।
ईश,प्राणीको जन्म मरणा,प्रकाश पुञ्ज तरङ्गमरुपी आत्मा
जोडिन्छ ।। ४
लोभः
सौन्दर्य लेपन चरिच्याट् बस्त्र अभूषण शरिर।
छोटो बसाई,भोगाई र विदाई व्याप्त छ अधिर।।
आश्चर्य मन बचन कर्म बिषयमा भोग धेर।
जनजीवन पुलङ्गित आत्मा,लोभ,वहमा सधै लोभ अधिर।।१।।
स्वामी हो,जीवको भोक तिर्ख शोक समस्य कति।
मुठि खोली जाने संस्कारले,सम्झन्छ काल गति।।
बाच्नका लागीसर्घष,संचय,लोभ,मोह सद्मति।
युद्ध हो संकोचको उस्तै जिउने कला हो संमपति।।२।।
खुसि,जस,अपयश बच्ने र भोग्ने मृत्यु पथ।
दम्भ,राग,अंहकरमा रोकिन्छ जीवको टुट्छ रथ।।
विकास,जन,प्रविधिके शिप सिकोमा उच्च माथ।
काम,ज्ञानमा बन्धनमुक्त निष्कलंक वाच्नु
नाथ।।३।।
बन्नु प्राकृत सलिल सबै बन्धन छेडि सक्रिय ।
प्राण पखेरु हित रक्षमा दिनु माटो नवनाउनु निस्क्रिय।।
उचो विज्ञान,प्रणाली संयन्त्र राख्नुइशमा ,परचक्र।
संकेत होभयले,मृत्यु वशिभूत टुक्रिन्छ जीवन
चक्र।।४।।
जो छ,पूर्ण छ,जो रहन्छ पूर्ण रहन्छ नलिनु
फिक्रि।
मै हु भनी सुन अत्तरले वेष्टितके पनि टुट्छ हिरा मोतीको सिक्रि।।
दशांस दान परोपकार नगरे पनि जादैन साथ।
यहि,यस्तै हरि बुझि पालित धनि गरिव खुस वनाउ माथ।।५।।
लाञ्छना तथा भदभाव
समान चरित्र भएका व्यक्तिहरुका समुहसँग छ
जाडिएका नकारात्मक धारणा लाञ्छना हुन्छ ।
यी प्रक्रिया अवमुल्यन गर्न समाज अन्य हरु
आफ्ना मुल्य मान्यता विपरित चलका भन्न वरु ।।१
भदभाव भन्नाल कुनै पनि व्यक्ति,व्यक्तिहरुका
समुह माथि पक्षपातपूर्ण तथा पूर्वाग्रहीढंगका
लाञ्छना तथा भदभाव डर, झुठ अज्ञानतामा,
तथा सामाजिक पूर्वाग्रह आदि तत्वकारुपमा ।। २
राग सगँ सम्बन्धित लाञ्छना भदभाव सबमा
समाजमा बाँची रहका व्यक्तिहरु समाजमा
अरु व्यक्तिहरुल आफू प्रति कस्ता व्यवहारिक
गर्लान भन्न डरल आफ्ना अवस्था सार्वजनिक ।। ३
गर्न अप्ठरा परि रहका हुन्छ लाञ्छना र कारण
त्यस्ता व्यक्तिहरुल समाजबाट एक्ला हुनुपर्न वाण,
अरुहरुलगलत दृष्टिकाण राख्न तथा भनर दाष
गरिन्छ विद्यालयबाट हटाईन, रुखा व्यवहार नहास ।। ४
अस्पताल वा स्वाथ्य कन्द्रहरुमा तिरस्कार रुखापन
व्यवहार गरिनसमुदाय, साथी भाई परिवारबाट झन
तिरस्कार गरिन तथा रुखा व्यवहार गरिन जुन
लाञ्छना तथा भदभाव लाई कसरी हटाउन हुन ? ५
संक्रमणका रागथाम र संक्रमित सबै व्यक्तिहरुका
पर्याप्त हरविचार तथा उपचार गर्न ज्यादै कठिनका
मिथ्याहरु ह्टाउन, डर तथा पक्षपात हरुलाई पनि
कम गर्नका लागि एड्स सम्बन्धी वकालत छ नि ।। ६
समाज छिमक सचततालाई अभिवृद्धि गराउन
समाजल सहजै स्विकार गरी उनीहरुल जगाउन
संक्रमित भएर भागिरहका तनाव तथा मानसिक
दबावलाई कम गर्नका लागि सहयागि शाहसिक ।। ७
वातावरण प्रात्साहित सिर्जना गराउन बाच्नका
अवस्थालाई सार्वजनिक गर्न र छलफल गर्नका
लागि गर्न सरकारी सवा आश्रयमा धरिन सवाका
परिक्षण गरी उनीहरुलाई एच.आई.भी. संक्रमणका ।। ८
अवस्थाका बारमा पनि बाल्न प्रात्साहित गर्न घरघर
स्वच्छिक परामर्श तथा परीक्षणस्वास्थ्य हरविचार गर
सहयागका लागि सरकारी संस्थाहरुबाट पठाई दिन मन
विभिन्न प्रावधानहरु बनाउनु पर्न वंशज सिल गर्नुृ जन ।। ९
लाञछनाः
पिडा हुन्छ मनमा पोल्छ छाति मुटु ग्लानी छ भतभती।
सृजित हुन्छ अनुपस्थितीमा तानावाना बुनि भिज्छ सरसर्ति।।
निष्ठूर बनदै छले र चित्त कलङ्गले किन बाच्ने रे उ।
सास्ति दिन्छ कुप्रवाभले विरोधि ठानि निजी मनसंसयको।।१
मूर्ख संङ्गा उपसकुन मूढ बनाउदै अविश्वासि सारा।
उन्नती प्रगति रछानमा थुपार्दे चिर छ मानवता भार।।
हल्ला गिल्लि फिजाउदै नजरतक चढ्छ विपक्षमा।
अपमानको काचो बुद्धि टुक्रिन्छ खुसि छ अरुको आसुमा।।२
अरुको कारणमा आफू दुखि वन्यो विना भविष्य अज्ञानी।
अनुमानले अज्ञात भय पाल्दै म सुरक्षित हुन्छु भनि।।
शरण लियो शोक मोह वियोगको अलमल वनी।
करुण दया सर्मपर्ण लुकाउछ समाज निलज्जा छ नी।।३
ईच्छा वलियोको सयम धैर्य आट उतै लाग्छ।
द्रोहि स्विकार ठानी कमजोरी उत्साही लाञ्छना जाग्छ।।
ताली र गाली यूगको क्रान्ति प्रतिस्पर्धा ध्वनित।
घातक अस्त्र हो अस्मिता अन्ययाको स्वखलित।।४
मातृत्व भक्ति करुणा दया भगाउछ घमण्ड छ बल।
पापचिन्ता तोड्दै चर्चा अपहेलित आवज।।
भाडिन्छ गाउघर पश्चतापको आगो उ ताप्दछ।
सखे बटुल्दै उत्तेजना लाञ्छना खाकमा जल्दछ।।५
धैर्य गुमाउदै अनाहक आरोप माफि ग्लानी ति।
झगडा चिन्ता समान चित्ता आफै सृजना गर्छ ती।।
प्रेमका आतृप्त ज्ञानमृत कुवा धरोहर सव नास्दै।
कहाली लाग्दै उपबुज्रुक उ गाउ वेसी वास्छ रम्दै।।६
अहो संकट छ मुल्य मान्यता नैतिकता कल्पना।
पीडा सहन नभई अनन्त उ लाग्छ समाजमा लत्रना।।
अर्थ नबुझि सहि सत्यता घरघर सम्बन्ध विच्छेद।
बुझाउ सर्जक तिमी र समाज उहि हो नगर विषेश।।७
लघु कथा
जनसंख्या शिक्षा ,प्रविधि,संचार,मानविय
श्रात,उद्याग,स्स्थ्य सवाहरु विहिन पुराना
जमनामा कुनै एकादशमा एक राजकुमार बस्दथ । राजदरवारमा पारिवारिक सदस्य वयस्क बच्चा
बुढापाका जनसंख्या,विकास तथा वातावरण र जन स्तरका
कुनै चासा थिएन । त्यस ताका राजकुमारीका संवग सन्दहमा बहकिनु र सच्चाईका अवसरलाई
चुनौती गरिनु राग र राग प्रधानताका अवस्था,शैषिक चतना र जागरणबाट हुन गर्छ
। समाजका सुचाङ्ग ः परिवारका संख्या शैक्षिक प्रधानता आम्दानिका श्रात जनताका
परिवारका संख्या शैक्षिक प्रधानता आम्दानिका श्रात जागिर,भाडा,कृर्षि
स्वस्थ्यका पारिवारिक अवस्था असल सन्ताषजनक हुन कुरै रहन । तर दरवारियाहरु र उन्का
दिनचार्य निजि बन्दा शारिरिक जिवनभाग शुखसयलका आतुर मन धैर्यता गुमाउदै थिए ।
कालन्तरमा अप्रिय नियाग ईष्य दम्भ भरिएका मन बैचैन हुदै राजकुमारका दिन बित्दथ्या
। कुरौट तारा लष्य शुन्य रित्ता विशाल सज्जन साधु बदमास क्रान्ति सौभाग्य सीमा
मर्यादा साझा सिधा शीतला फाहरी अल्छि आत्मा अटल त्यागि कलह झगडा भक्त्त अनुवंशिक र
धर्मनाश प्रवृतिल जनस्तरमा र शासनभारका बक्र दृष्टि दिगभ्रमित हुदै जानाल
कुसंस्कार र कुरुतीमा महिला जलिनु अपशकुन नै थिया । परापकारी धन्य उद्यम
तृष्णा नर दरिद्र सन्ताष पुज्य विद्यै
निश्चय भावनामा ठस दिन परम्परा र तालुकदार ग्रामपिता शाभयमान विचारी तत्व बिशाल
रिसाह भज्दै सज्जन कछाड छाटा कदम मौजा कब्जा गर्न गठिला बलिया कैडाहरु यत्रतत्र
काठीमा बसकी नर्तकी रगतलाई खाटा बनाई बैशका रहर जङ्गी सिट्ठी र ताल ढालकी मा
मादलका ताल सुरमा दिव्य हारका रहर मानव समाजका खिल्ली नै थिया । तर हुस्सु बनका
घिचुवा,खन्चुवा तागत बल लडाई झगडा विराध गर्न अपशकुन सुताह विनाकामका राजा रानि ल
विवकी ज्ञानी,विद्धवान जनस्तर मुल्यहिन बनाई
जन पवित्रतामा एकाहारा मूर्खपन दिए । सुझबुझ नभएका कपटी षडयन्त्रकारीहरुल विशाल
छाति भएका घटिया वयवहारमा विपुल छाति नधार्नु र लाकअपवाद समत मातासरी दिदि बैनिका
चिरहरण गर्न जनबिष दूर रह पनि मधवी चलीबटि कुटुम्वालाई क्रुररवाफ वकितम लिखितम
बनाउदै राज रानिल डढअक्कल लगाउनु र गाश्वरा हजुरिया मुखाल आगाल सिद्धाउनु सामान्य
थिया ।
जिमिन्दारीका वदीमा सामन्तका फूल खिलाउनु वा शवका लर्कामा ललाट मटि प्रणता
महर्षि आर्चाय निसाफका अग्राख बलिनु निष्कृयतावादका अपवाद र दशक शताब्धिौ पुरातन
आशास्तम्भ रह्या । भीत्र वातावरण र यातायातमा बिकास सुचाङ्ग भर पर्दछ ।
अन्त
वाईबल
ब्रम्हमपुराण
ब्रहाण्डका कन्द्रविन्दु
विशुद्ध विचार ः
विचार विर्मशको ओहोरदोहोरः
वासना
विशुद्ध विचार ः
विद्या(ज्ञान)ः
वंश
बुद्धि
वास
व्यभिचार
विशवास
विजय
विदा
बालपन
बुद्धिः
विद्या(ज्ञान)ः
व्यभिचार ः
विशुद्ध विचार ः
विचार विर्मशको ओहोरदोहोरः
जीवनको उपयोगिता
पवित्रा धाम तथा आस्था केन्द्र
जीवात्मा र शरीरको अन्र्तसम्बन्ध
पुनर्जन्म को लागि कुन रोज्ने ?
आसन
आत्मवोध
जीवात्माको भोगकाल
प्रकृतिको स्वरुप तथा अस्तित्व ः
कर्म ः
प्रलय ः
प्रलय ः
सार्थक तत्व ः
अमर तथा नासवान ः
चेतना वा ज्ञान
चेतना ९ऋयलकष्यगकलभकक०
चेतना के हो ?
के चेतना स्वतन्त्र श्रोत हो ?
चेतनाको उत्पत्ति कसरी हुन्छ ?
पृथ्वीमा चेतना कसरी गतिशिल हुन्छ ?
चेतन तत्व सनातनयि दैवि शक्ति हो की? प्रकृतिबाट उत्पादीत हुने हो ?
के पञ्च महाभुतिय समिकरणबाट चेतनाको उत्पत्ति हुन्छ ?
सृष्टि संचालन कार्यमा चेतनाको भूमिका ः
चेतना र जीवको अन्तरसम्बन्ध ः
के यो सृष्टिको भौतिक प्रपञ्च असत्य हो ?
के जीवको पूर्वजन्ममा कर्मगरी वितिसकेको शरीरको संचित कर्मसँग सम्बन्ध रहन्छ
कि रहदैन ?
के जीवले ना ना किसिमका शरीरको भोग गर्न सक्छ ?
जीवको उत्पत्ति कसरी ?
चेतनाको किसिम
चेतन शरीरको निर्माण प्रकृया कसरी ?
जीवात्माको रुपान्तर
चेतनाको क्रमिक विकास ः—
ब्रह, जीव र जगतको अन्तर सम्बन्ध
सृष्टिका नायक ः
आधार चक्र
अन्र्तसम्बन्ध तथा सहअस्तीत्व
प्राणीको उत्पत्ती र जन्मको प्रकृया
आकाशीय संरचना
ब्रहाण्ड अन्तर्गतका तत्व ः
वाईबल
इसाईका भगवानका कथा र आफना मान्छह?ल,
यह’दीका धर्मशास्त्र,पबित्र ३(
किताबका अंश बाइवलल .
यश’का जीवनका म’ख्य अंश २७ किताब नयाँ नियमल,
आकासवाणी र भगवानका ग’णगान दिन्छ बाईवलल ..!३..
दुष्टः
धर्म हित भलोबाट धन कमाउनु मृत्युमा नपिरोल्नु ।
खुस रहि घर परिवार लगनशिल भै कृर्षि कर्मले गृहस्थ रम्नु ।।
धर्मी शिरमा दे लिई दुष्टको मनहिंसा मूखर््इ नष्ट पार्नु ।
इमान्दार निर्धक्क द्धेष रहित घृणा कलह घर,समाजबाट हटाउनु ।।१।।
विवेकशिल बुद्धिका हातमा सम्पत्ती समेटी कलह नगर्नु ।
धन दरिद्रता धर्म नष्ट गर्छ दुष्टले अनुशासन समाजमा भर्नु ।।
छलि जीब्रो लोभी आखा पापी मन हठात उठ्ने हत्केला पयर रोक्नु ।
अभावमा धैर्य गरी दुख समझ तृप्त मन वशमा जीम्मेदारी बोक्नु ।।२।।
प्रशंसा आशिस धन सम्पती बुद्धि मेहनेत धर्मी मन्जुर ।
अल्छि आयू छिर्ण आशे विधंशी कुकर्मी हिड्छ बाङ्गो आखिर ।।
भ्रमले दक्भी घमण्डी कुण्ठा अंहकार विश्वासघात क्रोध तिर ।
सोझा वनिता सुधा नेपाली चुसि दुष्ट कपटी पनि उठ्दैन शिर ।।३।।
छिमेकी संकट साटो वरवादी पारी ज्ञान प्रविधि धर्म दाह वैलाउने ।
कुरौटे घाति नासो वहक निर्दयी दुष्ट जाल नेपाली मिचि मौलाउने ।।
दिई वरवादी धर्म हिंसा छेकथुन राजनितीका क्रोधि ती ।
फुटाई भाई खाद्द खनिज जडिबुटि उद्यमी मार्छनु दुष्ट छी ।।४।।
कहि विवेकहिन वेश्य बहादुर मारी भण्डारण गर्ने ।
त्यागि उत्साह गरिबी दरिद्रतामा करुण दुष्ट अधर्मी भर्ने ।
सरकार सम्पती प्रतिफल वशमा पारी सद्भाव मिलाप भर्ने ।।५
वास
स्वयम् व्यापक,कलियुग,संसारको
रित।
घर परिवार वंश समज कुटुम्व सित।।
सन्तान लालन पालन रेखदेख सहज मन।
पारङ्गत पनि फस्ने ईष्र्या,घृण मनै संरक्षण।।१।।
पक्ष घटिबढि,धराधाम पत्नी सन्ताान भेदभाव।
मारिन्छ सुरक्षा,प्रतिबद्धता,ज्यानै
च्यूत राज्य खाक।।
दिइन्न खण्डित जमीन ,घर,गाउ आसपास ढिम्न।
शक्ति देखाउदा चतुरले धर्म छोडी युद्ध छेड्दा निभ्न।।१।।
बिन्दु धर्को जरो के हो आत्मा वाहना प्रतिभा।
कारण बन्छ लोभ आशक्ति अपराध समिक्षा।।
जड चेतन इशको साहरामा दुखि बाच्छ याचाना।
म, मेरै,भोग कामेच्छा,मोह लोभले वित्यो जीवन।।३।।
सिकाउनु घर गाउमा बाच्न बस्न खाना र जीउन।
काम श्रम कहि कहिल्यै हुदैन हेला र न्यून।।
घर गोठ गोवर ग्यास भण्डारण उस्तै बैठककेठा
।
खुसको मन चङ्गामा जीवन गंगा छ,नभौतरीनी के कता।।४।।
व्यभिचार
काम ,वास्ना,इष्र्याले एकता टुटाउने अहितकारी
।
फलित आशामा जाने ज्ञानेन्द्रिय कर्मेन्द्रिय अति भारी ।।
परचक्री स्त्री पुरुषमा लड्की मर्ने लुब्धो छाहारी ।
जिउदै परिचउ गुमाउने कर्म धन्दा हो व्यभिचारी ।।१।।
व्यभिचारी ः
जन हिड अगुवाई तिम्रो हेरचाह बातचित आज्ञा लिनु ।
आज्ञा नै बत्ति,अर्ति जयोती हप्काई पूर्खाको
जीवन मार्गदिनु ।।
व्यभिचारी वेशय गमन मानिसको वरवादी समाज विनासी ।
वेईजयत अपमान डाहा र क्रोधाग्नीमा ज्ल्छ व्यभिचारी ।।१।।
जान्नेले भनेको मान्ने सुन्नेले हृदय जोगाई लिने ।
नत्र वधशालाको पशु पासोमा फस्ने जीव व्यभिचारी भै हिड्ने ।।
नष्टपारी चेतन मृत्युमुखमा लल्कारी स्वेच्छाचारी हुने ।
कुचक्र चाल समय र वसमा हुर्कि मर्छन् व्यभिचारी दिनदिनै ।।२।।
विशवास
जरो काण्डा हागा पात फल खोजमा वृक्ष अड्छ ।
उस्र्त जीव धरणीमा जन्म,जीवन संस्कारमा लड्कन्छ।।
गास वास कपासमा क्षमा,दया,भीख माग्दै उ ।
भूत वर्तमान र भविष्यको वंश,समाज एकतामा उभिन्छ उ ।।१।।
न्याय अधिकार समनता विशव विजयी शिप समेटी ।
अघोर दुष्ट,लोभी दम्भी ,पातकी
समाजवाट लखेटी।।
अपराध,अन्धविश्वास,भोक ,रोग,अशिक्षा
दुर एकैचोटी।
जाग्छ कला,संस्कृती पौरखी वीर दिन्छ इशलाई
भेटी।।२।।
ब्रम्ह निराकार र साकार प्रकृतीनै जन बुझदछ।
समझदारीमा इमान्दारीको जिम्मदारी फल वृक्ष मान्छ।।
शान्ति,स्वसुर,कल्याण र
शुखकर्ता इश जान्दछ ।
काल चक्रले ग्रह सूर्य शरिर आत्मा संचालित भनि हरि ठान्छ ।।३।।
विजय
मनोरथाका सामाथ्र्य,मूर्खको विन्ति कुनै छैन अजय ।
शिरको गाौरव,मनमा तृष्ण जालो के हो विजय।।
आफनैअवयवको केशिका दुष्ट किटाणुले रोग भर्दा।
दृष्ट प्रकृतीका नौलो तौर तरिका छैन,विजय यही मर्दा।।१।।
विदा
जान्छु गए हवस लौ,लिई भाषमा झुण्डाउने ।
ढुकुटी सामान लोभ माया सबै सन्जाल टुङ्गिने ।।
सासु ससुरा पोई देवार उसै मालिक्नी पनि।
साहु सर मेडम आत्रुभाव छोडिएको विदाई बनि ।।१।।
सुखै थियो,चित्त बुझयो तै पनि समयन्तर
आखिर।
अर्थ अर्जन,लोभ,मोह अरुको जित्ने खातिर ।।
बा,आमा दिदि बहिनी भाई बन्धु समाज संन्जाल।
अनँत जान्छन् हाासी वा रौई रात साझ
दिनदहाड ।।२।।
नङ्ग मासु मिल्ने दाप खुकुरी सरह खातिर ।
रहन्न क्वै लात नमारी विदा सुख हो आखिर ।।
मांस,हडिड,मज्जा र खरानी हंसमा बिझाउने ।
क्वै होस सत्य असत्य लखमा आत्मा रिझाउने ।।१।।
भर्ति केन्द्र हो मत्र्य जगत जन्मनु मर्नुको चाल।
मन,चित्ताानविझाई हास सुखमा गरे परोपकार।।
कलिको सत्य हो अंग पनि उहि लेनदेनमा अचल ।
बिन्दु धर्को पोको धर्मको हो रक्षा हलचल ।।२।।
असत्य धन र सुनमा कलि छ उसैले लोभि मनुष।
आशा ,प्राणको बलि सत्य गुजरा चले लाग्छ ईन्द्रधनुष।।
स्मृती हो,मैया महारानी काजी राजा ठूलिनु ।
क्वै रहन्न सभ्य जीउदो समय पछि पर्छ बलि चढिनु ।।३।।
अन्त हुन्छ सबैको वासगास कपास देउ ।
जविन हो सबको त्रान शीक्षा प्रविभि लेउ ।।
ब्रतत हो संस्कारसस्कृती वंशमा छाया छोडिद्यौ ।
स्मृती हो आत्मा प्राण हरेक विकास बनाउ ।।४।।
जवानीको पुरिया खोली व्रत बस मनको ।
पवित्र जीवन मनको जग काम हुन्छ धनको ।।
सिङ्गो नचर्केको ढुङ्गो हो नेपाल चुप सहे वैरको ।
फेरी आभानो घर आगन नभत्काउनु एकता मनको ।।१।।
बर्षाः
बर्षा हौ स्वागत छ धरती रसाउने गरि आउनु।
सृष्टि नै बृष्टि बनि कृषक वनपहरा पहाड रसाउनु।।
सामान्य थोपा भए बरावर जनविषे परेली हसाउ।
बाहुवलका कृषक लगनशिल र उत्पादन बालि रसाउ।।१
भारी भेल बनि कन्दरा विच रस चुस्ने भए।
बिन्ति सुन तिमी आफनै सागरमा बसि रहू।।
बिहानीको प्रताप छेडि झुल्का जस्तै प्रर्द्शित हुदै।
साल समयको यात्रा हेरी जाडो गर्मिमा हराभरा बनाउ।।२
सरल दृष्टि भएका सरश यि परिश्रमि किसानविच।
सहऋदयशिल बालबच्चा हत्केला पोतिएका लालिमय ओठमा।।
रातापिरा बलियो बाङ्गो अवयवलाक्षर्् हसाउ।
विवेकी चेतन आत्म साक्षि मन वक्षस्थल हरभरा बनाउ।।३
सब तिम्रा अनुयायि खुस छन् बर्षि तिमि आउदा।
आत्मीयता विकराल विचारहिन जन्माउने प्रवृति।।
स्वच्छ बनाउ नुहाई तिनमा ध्वनी दिई अति।
क्षमा देउ दयावान बाच्ने बचाउनेलाई।
सुनि तिम्रो स्च्छता धरती नै हाइहाई।।
दिई संकेत बाल बुद्ध यौवनामा।
राख स्वच्छ आवश्यक छ जहा।।४
वेदनाः
पोको पारेर बाचि रहेछ प्राणिको वेदना।
जेलिएर त्यान्द्रो भई साचि रहन्छ मस्तिष्कको वेदना।।
नाम क्वै नभएपनि चलिरहन्छ चाहना।
भत्किएर जागि रहन्छ हाम्रो सबै वेदना।।
नवोल्ने अचल चरी हो यो वेदना।
पाप धर्म कर्म नभएको निर्दयी वेदना।।
सत्य नभएको वेपाखिको चाहना।
बलि रहन्छ अन्तर आत्माको वेदना।
फैलाउछ जन्मन्छ हुर्काउछ वेदना।
नाच्छन रम्छन डुलफिर गर्छन चाहना।।
विधवा प्रतिः
स्रष्टा हौजीवनदयी नारी तिमि।
सुखको समिदा पोल्दै आगो आसु कसरी?
ज्यानि दुश्मनले सुहाग खोज्छ भाग्य वेसरी।
मुटुको दर्द दुभाग्य ध्नि भयो कसरि?१
गंगाको स्पाटिक जस्तै आशुका भेलमा।
रक्त र१िजत आकास दुवै खेलमा।।
वेथिति वाड्यो युद्ध र क्रान्तिले योभेषमा।
सृष्टिनै धर्तिको वगैचा उजाड छ देशमा।।२
वसन्त डाकि भोका वादल र पवन पनि।
मेघमालाले आकास स्वच्छता फेदैननी।।
वेसाहरा श्रमको रस क्रान्तिले आशु पिई।
दुभाग्य हैन सभ्यताको रहि विधवा जीइ।।३
आशु रोकि धर्ति सृजन जेटन भन्छ।
युद्धाग्नि पिइ चूलो चम्को रक्त डोव सम्झन्छ।।
जड सृष्टि अन्न रसमा सजजनता नियाल्दा।
सुकेको सृजना प्रझूल्लित विधवा पार्दछ।।४
तिम्रा आशु घर शहरमाका वस्ति दुखाउछ।
गह फुकालेर चिरिएको छाति के सुहाउछ।।
उत्पीडन सहेर सहेर विरोधमा मारिएको विद्रोह।
आखौ ?ापमा डुव्ने छ नारी तिम्रो आग्रह।।५
विभवः
नराखि विचार जगतमा जनले पराईहरुको रति।
कलियूग छ जनमा विचार यो गर्नु अति।।
लागि उच्च तिच्छणा मनमा अरुलाई होच्चाउने प्रवृति।
सन्तान प्रजनन घट्दो अननपात जनमा प्रभाव कलिका अति।।१
विकास भनि नारा दिई यूद्ध विनासकारी मति।
लिनेछन रगत नातामा मास्नेछन विद्धवान संगति।।
आफू को आत्म हो के पराई त्यो कुन हो।
स्वच्छ विचार छैन कलिले प्रगति नै आत्मा हो।।२
राग इष्यालिई शुष्म कुरामा जुन घमण्ड गर्दछ।
कल्याणै छैन कलिमा पापि त्यो सोझै यमलोक पर्दछ।।
ठान्छ मनुष्य जगतमा जान्ने मै हु म नै ठूलो।
दम्भ शेखि घमण्ड उत्कण्ठाले धुत्याई निच र भरुल हो।।३
राखि होस कलिमा जन हो बाच अनि बचाउ।
नजमाउ धाक रवाफ प्रतिदिन कुकाम त्यो हटाउ।।
देख्दा ठूलो गगन हो तथापी अगम्य निलो छ ।
सोचि भलो धर्म गर जन हो कलि शुरु भएको छ।।४
नराख विभव मनमा जन हो नरपतेमा म ठूलो।
जन्म लिई धरणीमा दुव्यसनी बनाउनु मनुष्यको भूल हो।।५
बुद्धिः
रहि खप्पडमा स्थिर भएर जहा।
बसिरहन्छौ मसिना तन्तुहरुको विचमा।
बेरिई मास हडिड् मज्जा रक्त केशिका जीवाशं।
घेरिन्छ मन माफिक बोक्रो खोक्रो मन इच्छा उत्कण्ठ र अभिलाष।।१
के पशु नरपशु जीवीत सबमा बेरिने तन्तु।
बस्छौ सवबिचमा छैन तिम्रो जीवीका स्वासको परन्तु।।
सर्दि गर्मि चिन्ता धेर हुदा तापक्रम चढ्दछ।
फेरी स्वच्छ हुदा अनौठा कल्पना बढ्दछ।।२
ठान्छौ की प्राणको मन्दागिनि जलधि जीवन सम्पति।
भन्छन् शिरा धमनी केशिका हाम्रै तिमि दम्पति।।
कहन्छ कति मुटु कलेजा हाम्रो शिशु बाबु।
उर्लन्छन रगत परिपथमा पारि चटुकता र कावू।।३
सोच्दा तिमि श्रृखलाको सगरमाथा बस्छु शिर सैलमा।
कति वातचित असल नरनारी जन्मदा भर्छौ कलकारितामा।।
लेख्छौ होला कहिले रक्तकेशका ति ठूला पथहरु।
युद्ध शान्ति क्रान्ति भड्कने वातावरण र गाथाहरु।।४
बनाउछौ एकान्तमा बक्रवृति शोषणका भण्डारण।
चाहान्छौ कि नवउमङ्गका नौला किरण चुनालाई समाहल्न।।
जान्छौ कि तन्त्रविदका टुनामुना त्रिकाल दिने छेउछाउ।
सबै प्राणि रोजगार दिने तिम्रो मानमर्दनको दाउ।।५
भन्छौ कसैलाई कलिला यि अटल बसन्त।
उर्लन्छौ नदिसरि कसैमा सागर तड्पाई वेगन्त।।
तिम्रो परिपथको वृतान्तमा योग सन्यास शिक्षा विच।
खानु लाउनु रसादी अन्नले स्वास्थ्य भलो बनाउन सिक।।६
सधैकाम लिएर कम्पारामा खप्पडविचको चौकिदार।
महानता प्राणिको कुसल संस्कार चेतन बाच्ने बचाउने आखिर।।
झैझगडा मिलाई शान्तिकामि तिमि सधै ईश जन्म खातिर।
स्वच्छ बनाई मनोभाव दशा ग्रह लग्नविच जोगाउनु।।७
गास वास कपासका विद्धवान मान्यवर माझमा।
नअल्मलाईदेउ शक्तिकामि तिमि पुजन छ हर साझमा।।
देउ सकुशल अर्ति बुद्धि विध्वत जनमा।
असल क्रिया संगत रप्रविधि दिनु सदा मनमा।।८
झन्झट नमानि कला धर्म संस्कृति र वश जोगाई।
उच्च आकाक्ष सदाचार भर शिक्षा विकास देउ सजाई।।
पुरा कर्म तोकि पुरा असल काममा तिमि आउनु निमेष।
परपकारी हित पराया आरोग्यता दिनु प्राणिलाई शेष।।९
बालपन
चुलबुले निरपराधी हेराई जन स्नेहका सन्तान।
खेल्ने खाना उसै रुने त्रसने गर्छन यी गनगन।।
लुक्ने भाग्ने कराउने ठूलासंग झुण्डिने अलाप।
उस्तै चाटिने चुस्ने ,देख्यो की नककल गर्ने झकर यी
राख।।१।।
विशुद्ध सेवा भक्तिभाव काचो माटो,छैन साधना।
पवित्रता,स्वच्छता र आनन्दमा छ वालपना।।
जीवनका उर्जा तरङ्ग दिलकाचाह,मन,वच,सत्य अहो निर्मल ।
जीवमा साचो सत्यता कसि पछि योगध्यानले झलमल।।२।।
अपराधी चुलबुले आशा,डर,भय किरण जगाउनु।
सानो आकस नेपाली भूधरा धनि गरिबलाई बचाउनु।।
देखिने,लेखिने खाने खुवाउने सामथ्र्य
नियममा बसाउनु।
मनलाइृ स्वतन्त्र वालपन जागोस कृति भविष्य यिनै बनाउनु।।३।।
अन्याय अत्याचार सहन्न झूठो उस्तै दुरुह पार्ने।
हप्काई त्रसाई जीकीर गर्दा उस्तै कौतुहल सकार्ने।।
आश्रित भनि धनि गरिव,त्यो जन्म,जात वीरमा
नलिनु।
विश्वमा हेपिने धनि छिमेकी हो,प्रकृती छ,हामी पर्छ
फेरीनु।।४।।
विचार विर्मशको ओहोरदोहोरः
जीवनका रुप रंगमा विचार विर्मश जागृत हुन्छ। प्राणिमा इच्छाको जन्म गोकुलमा
कृष्ण जन्मे झै गुफा पहाड पर्वत गाउ तरर्ल मधेश हिमाल खोच वेसी दून तरेलीमा सम्भव
छ। तर सैद्धान्तिक हिसावले यस्ता विचारलाई उडिरहेको चर्खाको चङ्गमा धागो जस्तै
वशमा राख्दा निति नियमको धागोलाई आधुनिक विचारको चङ्गर विकास प्रविधि युक्त
लटाईबनाई नैतिकता उढाउदा समाजले असम्भव भन्ने बस्तु नै मेटाई दिन्छ।कला कृति
स्वविचार पौष्टीक तत्वमा माधूर्यता सहनशिलता धैयता अगम्य सोचमा नया ततव निकाल्न
सक्नु पर्छ जुन नवयौवना जुझार प।िश्रमि हात र हरथुङ्गाले उचाल्नु पर्छ।चाहको
आवस्यकतामा ओहोदोहोर गर्ने सडक लाई स्वच्छ सिकाई ज्ञान प्रविधि भरी पैतलाका
कण्ककण्लाई जाति समुदाय मा सज्जनता सत्चरित्र विचार भावना बंश कुल परम्परा धर्म
संस्कृति सफर गर्ने बलियो यात्रि बनाउने छ।विकृती र बैभवका पलपल निोटेर देविले
महिषशुरलाई वध गरे झै कुभाव अशान्ति अमन्चैन कुकृत्य नैतिकताका खोल ओढने ढोगी
धूर्त स्वाठ लाचारलाइ तह लगाउदै पेशा व्यवसाय स्वरोजगार आफनो देशमा दिनु छ।चेतना र
सिकाई बन बुकि जडिवुटि कृषि प्रविधि गास वास कपासले सिधा साधा वनिता लाटा बुङ्गा
जनस्तरमा समय अनुसार समाजलाई सुधार्नु छ।विकास तब बन्छ,जव व्यवस्थित जनसमुदायले कुनै
हिराको माला टल्केझै कस्तुरीको विना बास्न आए झै गैडाको खागको मूल्य पाएझै कार्य
कुशलता र बस्तुस्थितीमा जन्मन्छ।
सिक्नु सिकाउनु कुनै अपराध हैन जन होव।दान र स्वच्छ समाजमा रुपान्तिरीत
विचार विर्मशको ओहोरदोहोर हो ।त्रास डर धक नभई आत्मा स्वाभिमान र स्वरोजगारको
मार्ग हो ।विश्वास भरोशा र उषलालिको जमानिमा फक्रिएको गुलाफ पुष्प हो। चटट टिका
पोते धोति चोलो र पटुकीमा सजिएकी धरणीको गाउले चेलि सरहसूटपिस वा दौरा सुरुवालमा
ढाका टोपि ओढेको युवक सरह जमानिमा समयको प्रविधि र जल बन खनिज र जडिबेटिको खोजविन
समय सन्दर्भ सुहाउछ ।
भनिनछ अशिक्षा समाजमा कथित विकल्पको
रेखा फेर्दछ ।ओहोरदोहोर गर्ने यूवा पिढिले कच्चिवाटटोमा गाडिले उढाएको धूलो
जस्तै नरनारी बन्नु ।जव कुनै पनि अप्राप्य बस्तुमा भावुकताको लुप्त रुप रहन्छ भनौ
लाटा सोझा वा अन्धपरम्पराले घाम लाग्न नदिई पानि पारेर तिखो छेडिलो रुढिलो रुप
लिएर हाम्रो जाति समाजलाई सजाएको छ ।व्यप्त छ,यात्रिहरु चिसोको हुस्सुभित्र
भुस्स हुने काग झै छन। जनचेतनामा ओहोरदोहोर विचार फैलन बन्धित नेतालाई भूमिमूनि
कठाघरमा राखे झै राखेर आफू डुल्दैछ।हिड्दैछ आखिर ।यो हिडाइको सिमित डूल फिरमात्र
नभई अन्त नहुने भूत जस्तै छ ।जब तपाई आफू भिज्नु हुन्न तव पानि परेको भनी ओत बस्नु
हुदैन किनकी भिजाई थाहा हुन्छ फाईदा वेफाईदा जे भए पनि। उस्के वास र चाहरुज्दै
भिज्दै केवल भैसि आहालमा रमे झै वा घोडाले खाना लागेको दूवो जस्तै मानेर।
संक्षेपमा समयको परिवेश रथ पैदल साधन यात्र जे भनेपनि जीवित प्राण्किो
विचारमा करेन्टको झट्का दिने र सूमार्गको यात्रि बनाउने विचार बैमनुष्यता बैभव र
अशान्तिलाई अन्त गर्दे विचार जन्माउनु पर्दछ।योविचार लक्ष्य र गक्ष अनुसार विभक्त
भएपनि सोचाई सच्चाई जन्म र विचारको उदय
हुन्छ।
व्रहाण्डको
व्रहाण्डको सारतत्व
ब्रहाण्डका शक्तिशाली उर्जा
आत्मा ः
जसले आत्ममा सम्पूर्ण जीवहरू देख्छ,सम्पूर्ण जीवहरूमा आत्मा ।
ओम् शान्ति शान्ति,तत्,सत्,चित आत्मबाट हट्दैन तब उ
जीवात्मा ।।
मन्त्र, आलौकिक शान्तिको निम्ता,उपनिषदा
सबैभन्दा पहिले भेटिन्छ ।
दर्शनमा प्रभावले हिन्द,इस्लाम धर्मको सेतुको रूपमा मान्न सकिन्छ ।।
शिवः
आनन्दै भयो सओम रही प्रत्येक श्वास ब्रम्हाु,शिवतव शरीर होईन ।
निराकार जयोती निरन्जन
देवता ः
सञ्चालित हुन्छ कुनै श्रोतमा त्यहिशक्ति देव हुन ।
साकार र निराकार चेतनापुञ्जका कणरुपमा जुन ।।
बिबिध नाम शक्तिपुन्जका ३३ करोड देवमा जनिए ।
मन्त्र,चेतना,जडशक्ति
उनै वेद पुराणमा सार भनिए ।। १
नाम बिविध पुजा शास्त्र र श्लोकमा आव्ह्ाँन हुन्छ ।
प्रयोजन र मन्त्रले साकार निराकार दैविशक्ति बन्छ ।।
शक्तिका शब्द,रुप,आकार सर्वव्यापक ब्याप्ती रहन्छ
।
शून्यमा तृप्ति जनको मन चङ्गा यहि शक्तिले गराउछ ।। २
चेतनापुञ्ज जो परब्रम्ह,परमात्म,परमेश्वरनै
ईश हुन ।
जग,जगतका सृष्टि स्थिती र लयमा क्रियाशिल रहुन ।।
यहि चेतना पुञ्ज र साकाररुप अंशनै साकार छ जुन ।
बनि पृथ्वि अंग,जल,ग्याँस तरल ठोस स्वरुपमा रहुन ।।
३
पृथ्विको गोलामिक सतह,रुप रस गन्धका गतिशिलता ।
चेतनासत्ताले पिण्ड,जीव,देव सृष्टि चेतनाले कर्म दाता ।।
संयम,आचार,विधिले पुरुषार्थ बनि एकाकार बन्छ,बुझ ।
आधात्म विज्ञान,धारण,मननमा जीवले सफलता सोच ।। ४
दैवी सत्ता सञ्चालन
ब्रम्ह्ाँँ,रचनाकाल ः
ब्रम्ह्ाँँ चराचर जगत सृष्टिमा १०० बर्षको आयू तक ।
सृष्टि,सृजना र रचना कालमा दत्तचित्त
देव भरसक ।।
ब्रम्ह्ाँँलोकका प्राणी पनि जन्मने मर्ने,सृष्टि र लय छ
यहि दैवि विधान,सृष्टि कर्ता ब्रम्ह्ाँको १ दिन
हुन्छ ।।
समय युग र धर्मको आधारमा सत्य द्धपार र कलि रुप ।
उही त्रेता मिलि युगको बर्गिकरण चार युगको चौकडी ।।
चौकडीनै महायुग र ७१ महायुगनै एक मन्वन्तर बन्छ ।
एक मनुको मन्वन्तर हो,१४ मनुको समय ब्रम्हाको १ दिन
हुन्छ ।।
बिष्णुले सृजित जीव,प्राणीलाई समेटी खाना लाउना ।
हुर्कन,बढ्न,गाँस,वास,कपास जुटाई व्यवस्थित गराउन ।।
महादेव हुन शिवले हेरी प्राणी वनस्पतीको लय,क्षयमा ।
जन्म,जीवनका दण्ड,सजाय,पुरस्कारका दैनिक कार्यमा ।।
परिवर्तन नै जन्म मरणमात्र नभई शाश्वत छ ।
पञ्चमहाभूत प्रकृती बाहेक प्राणी बनस्पती नाशिन्छ ।।
पहिलो अबस्था रासयानिक वा भौतिक अर्कोमा जान्छ ।
युग सतय हो,बस्तुको अस्तित्वमा युगधर्म
क्रमश हुन्छ ।।
युगधर्म घटी असत्य अन्त्य र विनाश प्रलय संचालित छ ।
नियम आहार,प्रत्यहार र आचरण आयुसंगै फरक हुन्छ ।।
सत्य युगमा मानवको प्राण शरिरको हड्डिमा बस्दथ्यो ।
जप तप ध्यान न्यासले प्राण जाग्दा देवत्वले दिर्घायू थियो ।।
कलि वा आधुनिक मानवको प्राण अन्नमा रही,आयू पाई ।
रोगि र तपनिन्दक अल्पज्ञ,अल्पायू आचार यूगले सजाई ।।
जन्म पनि युग धर्म आचारमा सत्य अडेको बुझनु भाई ।
उन्मत्त,दम्भले छाडा युग र धर्मको
परिणाम् धनको रजाई ।।
मन्त्रनै हत्या,दुष्कर्म,लुटपाट र
बलत्कारी अकर्म देखिने ।
लडाई,म र मेरोमा पैशाको दाश मनुष्य,तुवालो ढाकिने ।।
सत्य युग धर्मको संस्थापना,जग जाहेरीमा आत्मा जाग्ने ।
गर आराधाना त्रिगुणमयी योगमाया समयमा प्रकृती माग्ने ।।
वेदले बतायो,पृथ्वि तारा,उल्का
पिण्ड खोज बिज्ञानले ।
लोक,दृश्य अदृश्यशक्ति,तिम्रो जन्म बुझ धर्म ज्ञानले ।।
मरण,परमधाम,मोक्ष र लय जन्मनेमा सम्भव
हुनाले ।
विधि विधान र वृति परमेश्वर धाम भज्नु ल समयले ।।
कर्मनै जीव गुजरा,यश ऐशवर्य वैभव सारा जन्माउने ।
जन्म,कष्ट,समयको धाम र बन्धन मोक्ष धारक जगाउने ।।
स्तुति,जप,तप,पाठ,चेतना र ज्ञान शिक्षामा
बैद्धिकता भर्ने ।
भौतिक र मानसिक सुख सन्तोसको आभामण्डल जीव धर्ने ।।
जीवन काञ्चनक्षेत्र हो,जहाँ स्वयम प्रकाशित झलझकार छ ।
कर्मनै मोक्ष र धाम हो वृतीकिासमा जल अन्न स्वत झुल्छ ।।
नीर्धारित कार्य,चक्र,घटना ज्ञान र अनुभूतिको जन्म
जीवन ।
सत ज्ञान,बुद्धि,विचार,अभ्यास र
समत्वको भाव पर्छ गुजार्न ।।
परिवर्तन जन्म मृतयु स्वनिर्धारीत छ हेन समय काल भय ।
कर्म नै फल बन्छ पूर्खा र वंशमा लोक जन्म मरण भैरहन्छ ।
कर्मफलनै स्वर्ग सुखको स्वर्णिम दण्ड सजाय विद्यामान हुन्छ ।।
सारनै दियो वेदलेतारा उल्का पिण्ड बिज्ञान खोज्दै छ सार ।
भौतिक बिज्ञान त ज्ञान सामु रोई मोर्छ ,लोकहरु छन् अपार ।।
पृथ्विको दुरी र मानव मस्तिष्कको अभ्यासमा जब जाग्छ मानव ।
जन्मनु मर्नुको सार पनि कुन मोक्ष परमधाम छ,कर्म गर मानव ।।
बौद्धिक बिधान गास वास कपास पनि कर्मको फल हो बुझ जीव ।
जप तप,धैर्य आरधना भजन,शब्द लय
देवत्व सार हो बननु सजीव ।।
पूजा पाठ ध्यान न्यासले मनको मैलो पखाल्नु एकभक्तिले ।
परम गती र गलोक काञ्चनक्ष्ेत्रमा जानु परमभक्तिले ।।
सत्य र कली युगको धरतीमा धर्म,जीव चक्र रहन्छ हरघर ।
कर्म चक्र यहि हो,मानव अभिनयकत्र्ता घटित भूमिका छ
हराभरा ।।
देवी,देव,महापुरुष नौलो केही हैन आचर र विधिको परम्परा ।
काल,विषय बस्तु र पात्र तिमी ज्ञान अनुभवको मर्मज्ञमा अपार ।।
देवलोक सत्व रज तमो गुणातीत जीवका स्थूल र कर्मरुप ।
दण्ड सजायमा नरक,पितृ यातना मोक्ष किन्चित न्याय
स्वरुप ।।
भूलोक देखि स्वर्गलोकका प्राणी क्षणिक जन्म र नश्वर ।
असल कर्म र बिचारका जिम्मा नै बौद्धिकता र चेतना सुख बिधानमा आखिर ।।
चराचर जगतको प्राणी वनस्पती जीव चक्र छ बिकासमा ।
प्रकृती,जीव चक्र वीज प्रकृतीनै
स्वउत्पदित सिमा रहदामा ।।
शरिर के,हाड मज्जा,रक्त मांस,चेतनको
बौद्धिकता ।
वीज तत्व प्राणी वनस्पतीको स्व चेतन बिज्ञानको सजगता ।।
वीज शरिर आत्म छुट्टै बसि प्रकृती सित हिमचिम हुन्छ ।
यो चक्र विनासले स्थूल,तर आत्मा श्रृजनशिल अमर बनि
रहन्छ ।।
जीवनको उपयोगिता
जीवन स शरीर जीवात्मा को एकै फरक तत्वबोध छ जगतमा ।
ज्ञान बिज्ञान र प्रकृती उही सुज्ने कला कौशलको प्रविधी फरकपना ।।
सर्मपण,आधार जीउने कर्मेन्द्रिय घटीबढी
त प्राणीमा रहे हुन कति ।
जन्म,खाद्द,प्राण चेतना र मोक्ष मृत्युपछि
रहने योनी कालगति ।।
सर्मपण,समय,श्रम कर्मादी मन बुद्धि चेतना छ फरक ।
आहार,निन्द्र,भय मैथुन संगै जीव बिकास क्रम,चोला हृदय अति ।
धरती उही ,आकस,पञ्चमहाभूत एकै सृष्टि,स्थिती रलय
जन्मो को हुन्छ ।
जीवन यह लिला सुकर्म पितृ,वंश सरलता
मनुष्य बुज्झदछ ।।
पालन पोष जीवन रक्ष र वंश
परम्परा सबै शरीर धारीको मूक्ति उही ।
गति,मति,गुण शेष भिन्न रहदै यहलिला को
दिनाचार्य समाप्ती ।।
चेतना,परा अपरा प्रकृती,बृद्धपन
सबै उही उस्तै रहे ।
भूत भविष्यत वर्तमान समय चाहार्दछ,धाम धर्म त कर्म बनिरहे ।।
सबै प्रकृतीका मालि उनै ईश,जुन बाटो र
धर्म ले प्राणी बितोस कालखण्ड ।
बिज्ञान र भावि पुस्ता खोजे संम्भव,समभाव,सृष्टि जग
अखण्ड ।।
पवित्रा धाम तथा आस्था केन्द्र
योगमाया रुपी प्रकृतीमा दवि शासनसत्ता रहन्छ ।
ऋषि महापुरुष निश्चित उद्देश्यकालागि भूमण्डलमा प्रवेश हुन्छ ।।
पृथ्वि भ्रमणक्रममा ज्ञान अनुभव बुद्धि विवेक केन्द्रित हन्छ ।
उहि सृजि मानवले देवस्थल,तिर्थस्थल पुजा आराधान गर्दछ ।।
पुण्यधामको नाम,पूजा कर्म पछि देवस्थलमा फर्किने
देव।
आस्तिक भाव जगाई समुदाय जीवमा पारी सचेत ।।
धाम र मंन्दिर गुरुद्धार भजन किर्तन मण्डलीका प्ेरणा।
नासि वैराग्य शक्ति बुद्धिले स्थीर शुद्ध जीव काय ।।
सोही आत्मा प्रकास जीवको यात्रा जीवनको शक्ति ।
जन्म मृत्यु कर्मवाट मोक्षपाई स्वतन्त्र ज्ञान भक्ति ।।
सुख दुख वैराग्य अनुभवबाट मोक्षपाई
आत्मा सुखि ।
आत्मा आवजनै धर्म प्रेनता धर्मधिकारीका अनुरागि ।।
सर्वव्यापक,ििवकल्प,परमेश्वर र
जवाफदेहीतालिने ईश हुन ।।
सारमा समय भित्र मनुष्य काम गरी
सज्जन नुहिन्छ जुन ।
अर्काको चित दुखाई ज्ञान दृष्टि वा धर्म मार्ने जन।
बेची,होमिई यही धर्म नभन्नुुमभाव दिनु धर्ममा ।
नोक्सानी ज्ञानको अस्त्तिव सोच भाव
दिनु वरावरी ।
दिव्य धाम र धर्मको केन्द्र विन्दु
चेतना हरघरी ।।
सोच संगत,मत,मतवन्तर फरक छैन धामको ।
उस्तै धर्म नै हिड्ने बाटो,धारक पथिक छ वशको ।।
जीवात्मा र शरीरको अन्र्तसम्बन्ध
जीवको परिवर्तन जन्म,जीवन र मरणले चल्छ ।
जीवन अन्तरिक्षा,यमलोक ,स्वर्गलोक
धरतीमा घुम्छ ।।
कर्मको निरिक्ष्क मूल्याङ्गकन यमलोकमा हुन्छ।
फल,भोग,कर्मबन्धन जीवले चलाईरहन्छ ।
सकाम र निस्काम फलमा जन्मको भोग र मोक्ष हुन्छ।।
अर्को र पुर्नजन्म मोक्षको समदर्शि र समभावले ।
देह,गर्भ वा योनी फेरी किन शरिर पायो कुन यत्नले ।।
मोक्षमा कुन कारक तत्व,समदर्शि वा परोपकार थपियो ।
किन बहुजन हितमा अतुलनीय पूय पूय
जीवनमा थपियो ।।
कुन मृतयशैयामा जिर्ण जर्जर शरिर प्राण वायू उडाउछ।
जीवात्माबाट निक्ली किन उ बाहिर भड्कन्छ आउछ ।
।शरीरवाट छुटि किन वायू अन्तरिक्षा वा देहमा भड्कन्छ ।
कुन पितृ तर्पण वा खाद्द,पूजा संस्मरणमा उ यथास्थान जान्छ
।।
बुझनु मानिसको जन्म कर्म र आचार मृतयुको यज्ञ कर्मादी ।
पिण्ड तर्पण दान सम्झना पितृ बनि भड्किने गति ।
घरपरिवारबाट छुटी रक्षामा वायूमण्डलको प्रेत्तात्म ।
निर्माण छ शरिर जीव रुप आत्मा क्रिया श्रद्धा दिनु तर्पण।।
भड्किने आत्मा एक चेतन शरिर बन्छ
प्रेतका दश इन्द्रियहरु ।
गतिशिल छन् साविक जन्मका दुख सुखका भोगकालहरु ।।
कर्म फल भोगी नाशवान शरिर दशगत श्रद्धा गरिदिनु ।
सदगत पछि सके १घदिन नसके ५ दिनमा उम्कनु ।।
मरेको जीवात्माले शरिर धारणगरी गएपछि ।
दुखसुख बुझाईदिनु पिण्ड,तर्पण ,श्राद्धा
चोखो नितिमा गहुत खाई ।।
यहि अपरा रुपी जड प्रकृतीमा परारुपी चेतना प्रकृती चल्छ।
जहाँ प्राणी वनस्पती,जीव जगत स्वत जीवन सम्भव हुन्छ।।
स्वर्ग नर्कको कथन वा मिथक भनी बुझनु ।
भ्रम र नास्तिकको मतलवी भनी यहि चेतना सुज्नु ।।
आत्मा विना शरीर,शूक्ष्म शरीरमा रहन्छ ।
जीवात्माको शरीरर परा र अपरा प्रकृतीको जीम्मामा ह्न्छ ।।
शरीरका कर्म,नाफा वा घाटा प्रकृतीनै
स्विकार्दछ ।
जन्मको फल ,प्रारब्ध अनुसारजीवमा थपघट रहन्छ
।
शरीरमा आत्मा,परमात्मा,जीवात्म
एकाकार भई बस्छ ।
शरीरबाटनै कीट पतङ्ग ८४ लाख योनीमा जन्म मरण चक्र चल्छ ।।
प्रेतात्म शरिरबिना वायूमण्डलमा भड्किन्छ ।
आत्मा शुक्ष्म शरीरर धारणले नरक र स्वर्गलोक घुम्छ ।।
जीवात्मा प्रकृतीको गुणतीत मायाले मन,इीन्द्रय बुद्धिमा जान्छ ।
तब न मनुष्य जीवन अमूल्य,दूर्लभ हुँदा पवित्र कत्र्तव्य
कर्ममा हुन्छ।।
चेतना र प्रकृती जीवमा हुदा जीवन जीवित रहन्छ।
जीवात्मा वसेकोनासवान शरीर मरेपछि आत्मा अलगिन्छ ।
प्राण्ी योनीको गर्भमा प्रवेश नहुदासम्म आत्मा बिनाको शरीर हुन्छ।।
जीवात्माको निवास वायूमण्डल,अन्तरिक्षा,आकस हुन्छ।
आत्मा अलगिएको शूक्ष्म शरीर कर्म फल भागीदार छ।
नरक,पितृ,देवलोक त कर्मको सञ्चित आत्मा
शूक्ष्म शरिरमा बस्छ ।
मानव शरीर जीवात्मा अलग शूक्ष्म शररीर अन्तरिक्षामा भड्किन्छ ।
कर्मफल अनुसार नरकलोक र स्वर्गलोक भोगीरहन्छ ।
जन्म जन्मान्तरको अभ्यास,कर्म,सत् चित् आनन्द लिनु ।
परमधान जानु,प्राणी बनस्पतीको योनी गर्भमा
जन्मनु ।
मोक्ष ,अधिकारमा दुर्लभर अमूल्य मानव
शरिर बनोस ।
स्वर्गमा वस्ने देव,देवी पनि यहि असल योनीमा
जन्मन्छन् ।
पूण्य,परमधाम सबै जीवन मरण प्रकृती नै
पृथ्वि साहरा बन्छ ।।
आत्मा र परमात्माको मिलन योग जहाँ ध्यान,तिन्तन रहन्छ ।
ऋषि बुद्धिजीवि,साधु संगत र सर्मपण अपनाईन्छ ।
योग अनन्त शरि र ईन्द्रियहरुले आत्मा परमात्मा मिलाउछ ।
शरीर चित्त अवयव भौतिकबनि आध्यात्माले जीवात्मा मुक्ति छ ।।
चेतना र चैतन्य स्वरुप आत्मा प्राणी जीवित सम्म रहन्छ ।
जव चेतना,प्रकृती निस्किन्छ,नाशवान
शरीरर मूढ,मूर्दा बन्दछ ।।
मूर्दाको श्मशानघाटमा लगि दाहसंस्कार पछि आत्मा परिवर्तित हुन्छ ।
यहीबाट उ प्रेतात्माबनि संसारको अर्को अध्यायमा प्रवेश हुन्छ ।।
मोह,काम वास्ना टुटी चैतन्य हटी लोभ लाभ के छ मूर्दामा ।
सन्तान रुने कराउने त अव पितृ तर्पण र श्रद्धा तिथी सम्झनामा ।।
ब्रम्ह्ाँण्डमा खगोलीय पिण्ड,विष्फोटन भैरहन्छ ।
अन्तरालमा टुट्नेफुट्ने वा जोडिने क्रमगत नै बन्दछ ।।
कोहि स्वतन्त्र पिण्ड,आकार्षण र बिर्कषण वा स्थीर गति
हुन्छ ।
यहि यस्तै परिवर्तन नै कर्म गति प्राणी वनस्पती रहन्छ ।
शरिरमा आत्मा रहदा,शरीर र अन्तस्करण सधै सफा
गर्नुपर्छ ।
शुद्ध र पवित्र शरीर नभए भौतिक र आध्यात्मिक शुद्धि असंम्भव बन्छ ।।
अपवित्रनै किटाणू नासि रक्त,मोज्जा र हड्डि बनाउनु पर्छ ।
बाहिरी मयल त नुहाईन्छ,अन्तसंस्करण धर्म शुद्धि बनउनु छ
।।
गति र गतिहिन चराचर,स्थवर,जङ्गम सबै
महाभूतादीको अधिनस्थ ।
परा,चेतना र अपरा,जड प्रकृतीको जिम्माले छ तटस्थ
।।
प्रकृती र वनस्पती सबैको आधर प्रकृतीमा प्रारब्धको कमाई हुन्छ ।
कर्म बन्धन र फलनै कर्म बन्धनमा रही समयमा अनुवन्धित रहन्छ ।
सृष्टि संरचना,गास,वास,कपास,बिज्ञान यही बाधिन्छ ।।
हटाई कर्मेन्द्रिय र ज्ञानेन्द्रियले माय मोह र अल्प बुद्धिलाई ।
मनोरन्जन,भौतिक आमोद प्रमोद सुखी सन्तान र
भाई ।।
सबै ज्ञान,बिज्ञान,यश ऐश्वर्य
रंग रुप रस गन्धमा ।
लालसा,तृष्ण,माय,ईष्र्य सबै
ुबझनु भोगका कर्म बन्धन ।
जीवात्मा ढले पििछ,आत्मा भावतित् नभए बन्दछ कुन काम
।।
के चिन्छ मूढ शरीर मन,बुद्धि बसमा कुन योनी आफालिने ।
मनले बास्नारुपी योनी चक्र,गति पर्छ जीव भड्किने ।।
आत्मा देखि परमात्मा सम्म भावतित कुन संगत ।
दल,शास्त्र के आत्मासाक्ष्तकार शरीर रुपि कपडा जस्तै योनी तक ।।
चिन्नु मन,बुद्धि,शरीरको
उर्जा ज्ञानको जीन्दगी उज्यालो ।
त्यागि मन्दबुद्धि र अल्पज्ञ अन्धार लोभ,धनको अध्यारो ।।
ज्ञान,वैरागय र भक्तिमा अभ्यस्त बन्नु
जनको मन बुद्धिले ।
आत्मासाक्षत्कार गरी जीवात्म,शरीरबासका आत्माले ।
अन्तरआत्मा,भूतात्म,प्रेतात्मा,पितृआत्मा,देवात्माको
भेद बुझनु ।
श्रोत,परमात्मा,ईश कर्म
स्वरुपले जीव मोक्ष प्राप्त गर्नु ।।
जन्म मरणको चारासी लाख योनी बन्धन हटाउनु ।
शरीर जीवित रहदा वंश परम्परा कुल आचरण अनुसार रहनु ।।
सत्संग,आस्तिक बिषयको सोच,खोजमा मन
इन्द्रियहरु लगाउनु ।
जिज्ञासा सत्शास्त्र,गुरुको अध्यायनले मन,बुद्धि ,आत्मा
साक्षत्कार बनाउनु ।।
सर्मपित मन,बुद्धि,इन्द्रियको
कर्म र यत्नले जीवात्मा छुटकारामा लाग्नु ।
निराकार,निराधार,सर्वव्यापक
र सर्वद्रष्टा परमात्मा परिवर्तन अन्त बनाउनु ।।
मनले बुद्धिलाई वशमा राखिने ब्रम्हाले जीवात्माको सृष्टि गरे ।
परा र अपरा प्रकृतीको जीम्मामा छोडी प्रकृती मिलनमा छोडे ।।
प्रकृती मिलानमा भाले र पोथीको संभोगमा ज्ञानेन्द्रिय कर्म इन्द्रिय
मनले ।बुद्धि,अंहकार र आत्मा सहितको खगोलिय
पिण्ड पृथ्वि,नाशवान शरीरका जीव जन्मिए ।।
जीव,प्राणीमा आत्मा बस्ने हुँदा उहि आत्मा जीवात्मा कहलिए ।
परमात्मा ब्रम्हाँबाट प्रकृतीमा,प्राणीमा,मानव शरीर
हुदै क्रमश पर्के ब्रम्ह्ाँँमा ।
यहि अनन्त जीवको जीवनमा यात्रा अन्त रहन्छ ब्रम्हाँण्डमा ।।
परा प्रकृती भावात्मक र भगवान स्वरुप हो ।
जग,जगत,चराचर सबै हुनेब्रम्हाँण्डको परिवर्तन जो ।।
परिवर्तन।गति र कर्मको आधारमा सृष्टि सञ्चालन रजोगुणमा अपरा प्रकृतीमा ।
निर्मित र बन्धित स्थुल शरीरमा जीवात्मा रहि बस्छ ।
नाशवान शरीर समय,सापेक्ष अमर स्वरुपमा रहिरहन्छ ।।
अमरअत्माका स्वरुप सृजना अपराप्रकृतीमा हर्दमनै हुन्छ ।
यही जीवात्मारुपी आत्मालाई वाशवान जड शक्ति मिलि ।
जड बस्तुमा आत्मा शक्ति विद्युतीय तरङ्ग उर्जा छ झिलिमिलि ।
यहि उर्जा प्राण्ीको वीर्य प्रवेश गराई ।
निर्जिमा सजिव विद्युत उर्जाले स्त्रीको रजो रुपमा सर्वव्यापक सजाई ।।
यही वीजरुप माटोमा सुरक्षित जड प्रकृतीको अपरा माध्यममले ।
ईन्द्रिय,कर्मेन्द्रिय सबै मन बुद्धि
अंहको नाशवान जन्मी शरीरले ।।
आचार विधान गति र मतिमा शरीरको साकार ईशरुपमा ।
बिष्णुदेव गुण,स्वाभाव भगवानको शरीर साकार
प्राणीरुपमा ।।
शरीर साध्य हैन, साध्यमा भगवानको दुरुप्रयोग
नगर्नु ।
जीवात्माको जन्म प्राप्य स्थूल परिवर्तनमा भगवान जप,सम्झ ।
प्रणी शरीर साकार कर्ममो साकार रुप नतिजा सबै बुझ ।।
जन्महुदानै शरीर,बुद्धि,आयू,कर्म नया
योनी पूर्नजन्म बुझिलिनु ।
अपरा प्रकृती आमा उनै पालन पोषण काम छ अपरा प्रकृतीमा ।।
नया जन्म र कर्म आमाका स्वभाव,आहार विहार कर्म साविक जन्मका ।
आमा त कत्र्तव्यकर्ममा जन्माउछीन प्ररब्धा छ कर्ममा ।
बितेका कर्म फल जन्म,सुख,दुख धनी गरीव जीवका पछिल्ला
भोगकाल ।
रोग,निरोध,मूर्ख,धूर्त
ज्ञान,सज्जन,महानता वीर्यका ज्ञात स्वरुप ।।
बिज्ञान,कला,प्रतिभा शरीर आफू आत्माको प्यारो
र पवित्र छ ।
अरु जीवात्मा,प्राणी पशूबली परमात्मा खुसि हैन,जीव तिम्रो
।
नाउ देवी,देवताको बताई जीवात्मा नाश छ कुन
हकको ।।
चढाउने,भाकल नाउ हैन पेट र पोषण रुपको
खाना ।
स्वाद,रगत,मासु पर जीवको पशू वा शरीर मास्न
।।
जीवात्माले जीवात्माको जीउ ज्यान शरिर खादैन बुझे ।
बलियो र पोष्ण खोजी शोषण गरको केही मान्छेहरुले ।।
भोजन अर्को जीवको शरीर,पञ्चमहाभूतनै पापमा बिलाउने ।
आत्मा नासी जीवात्माको कर्म वोध,नबुझि कुन मुक्ति रहने ।।
जीवीत रीरको चेतना प्रकृती आत्माको निवास शरीमानै बस्दछ ।
शरीर मारीआत्मा धपाई जीवशेष,मासु मन सुब खान्छ ।।
अपराध भनौ त उ बाच्यो,तर मारकाट नगर पशुबलि भन्छुु ।
शरीर मारेर आत्मा नधपाउ भाई जगतका सृष्टिको ।
कर्म बन्धनमा नवाँध हलिया कमैया दास हुदैन जन्म जो ।।
बिष्णुको सत् प्रकृती यो जन्म नहुदै गर्भमा,जन्मेपछि पनि मर्छ ।
जवानी,यौवन,पूर्ण दुख सुखमा किन यमराजले
हर्छ ।।
पूर्णनै प्रारब्धको कर्म भोगाई जीवात्माको छ ।
मानो पुरा भो,सृष्टि संहारक तिम्रो विनासलाई
ढोकामा हुन्छ ।।
प्राणीको नाशवान शरिर त्यागी प्राण जाग्नु आत्मा नै परमात्मा ।
शरीबाट उम्कि परमधाम नपुग्दा सममको उ नै हो जीवात्मा ।।
बुझनु प्राणी मर्छ,जीवात्मा मरेन प्रमाण यही बुझनु
।
यही जीवात्मा भक्त वा ईशको समावेशले
स्वरुपमा बस्नु ।
जीवात्मा नाशवान शरीरबाट छ्ट्छ कालान्तर भगवानमा लिन छ ।
सधै जन्मनु चौरासी योनी विताई,मर्नु
शरीरबाट उ नासिन्छ ।
कर्म,इन्द्रिय,ज्ञानेन्द्रिय,मन बुद्धि
अंहतत्वमा प्राणी बाधिनु ।
जन्म,मरण,स्वर्ग नर्क,भिन्न योनीमा जन्मी यात्री बनी
रहनु ।।
उर्जा र क्रियशिल जीवात्मा निर्दोष,निराकार बनि सकाम कर्मि हो ।
धन,सम्पती,लालास,द्देष,रागमा शरीर
र मनले फसाउने बन्धनमा रह्यो ।।
कर्मबन्धन,निष्काम कर्मले आत्मा साक्षतकार
भै जीवात्मको पथ ।
थय,निर्धारणका समय शरीरसित सम्बन्धित प्रकृती बहेको रथ ।।
मानिस,प्राणी जीवन धान्न जल,आहार,भय,मैथुन अष्ट
प्रकृती ।
गास,वास कपास अन्न र जलको शरीर सगैका नाशवान ।।
कर्मबन्धनको ढाप शरीररुपी कपाड समान बदलीन्छ सारा जग ।
आत्मा उही शरीर फेरी नया बस्त्र समान मरे पछि निस्कन्छ तव ।।
आत्माकै अस्तित्वमा जन्म योनी,तितो,तातो रहदासम्म ।
बोल्ने हास्ने कर्माद ीगर्ने प्रविधी शिप कौशलले शरीर छ टम्म ।।
समय अस्तित्व आदी पञ्चमहाभूत शरीरको बुझनु अस्तित्वले ।
प्राण जगाउन चुस्ने,चपाउने,पिउने
चाट्ने जीवका कर्मादीले ।।
त्रीगुणमय शरीरको आत्मा ज्ञानमा खुली जीवन ज्योर्तिमय बन्छ ।
चेतना प्रकृती तरङ्गले मनमा अभ्यस्त जीवनै जीवन मोक्ष रहन्छ ।।
देहबाट जव चेतना प्रकृती जब उड्छ,कर्म शून्य उ मूर्दा बनि ढल्छ ।
निर्जीव र निर्रथक शरीरबाट आत्मा अलगरही देह परात्मानै लीन छ ।।
जीवको परिवर्तन जन्म,जीवन र मरणले चल्छ ।
जीवन अन्तरिक्षा,यमलोक ,स्वर्गलोक
धरतीमा घुम्छ ।।
कर्मको निरिक्ष्क मूल्याङ्गकन यमलोकमा हुन्छ।
फल,भोग,कर्मबन्धन जीवले चलाईरहन्छ ।
सकाम र निस्काम फलमा जन्मको भोग र मोक्ष हुन्छ।।
अर्को र पुर्नजन्म मोक्षको समदर्शि र समभावले ।
देह,गर्भ वा योनी फेरी किन शरिर पायो कुन यत्नले ।।
मोक्षमा कुन कारक तत्व,समदर्शि वा परोपकार थपियो ।
किन बहुजन हितमा अतुलनीय पूय पूय
जीवनमा थपियो ।।
कुन मृतयशैयामा जिर्ण जर्जर शरिर प्राण वायू उडाउछ।
जीवात्माबाट निक्ली किन उ बाहिर भड्कन्छ आउछ ।।
श िवाट छुटि किन वायू अन्तरिक्षा वा देहमा भड्कन्छ ।
कुन पितृ तर्पण वा खाद्द,पूजा संस्मरणमा उ यथास्थान जान्छ
।।
बुझनु मानिसको जन्म कर्म र आचार मृतयुको यज्ञ कर्मादी ।
पिण्ड तर्पण दान सम्झना पितृ बनि भड्किने गति ।
घरपरिवारबाट छुटी रक्षामा वायूमण्डलको प्रेत्तात्म ।
निर्माण छ शरिर जीव रुप आत्मा क्रिया श्रद्धा दिनु तर्पण।।
भ्किने आत्मा एक चेतन शरिर बन्छ
प्रेतका दश इन्द्रियहरु ।
गतिशिल छन् साविक जन्मका दुख सुखका भोगकालहरु ।।
कर्म फल भोगी नाशवान शरिर दशगत श्रद्धा गरिदिनु ।
सदगत पछि सके १घदिन नसके ५ दिनमा उम्कनु ।।
मरेको जीवात्माले शरिर धारणगरी गएपछि ।
दुखसुख बुझाईदिनु पिण्ड,तर्पण ,श्राद्धा
चोखो नितिमा गहुत खाई ।।
यहि अपरा रुपी जड प्रकृतीमा परारुपी चेतना प्रकृती चल्छ।
जहाँ प्राणी वनस्पती,जीव जगत स्वत जीवन सम्भव हुन्छ।।
स्वर्ग नर्कको कथन वा मिथक भनी बुझनु ।
भ्रम र नास्तिकको मतलवी भनी यहि चेतना सुज्नु ।।
आत्मा विना शरीर,शूक्ष्म शरीरमा रहन्छ ।
जीवात्माको शरीरर परा र अपरा प्रकृतीको जीम्मामा ह्न्छ ।।
शरीका कर्म,नाफा वा घाटा प्रकृतीनै
स्विकार्दछ ।
जन्मको फल ,प्रारब्ध अनुसारजीवमा थपघट रहन्छ
।
शरीरमा आत्मा,परमात्मा,जीवात्म
एकाकार भई बस्छ ।
शरीरबाटनै कीट पतङ्ग ८४ लाख योनीमा जन्म मरण चक्र चल्छ ।।
प्रेतात्म शरिरबिना वायूमण्डलमा भड्किन्छ ।
आत्मा शुक्ष्म शरीरर धारणले नरक र स्वर्गलोक घुम्छ ।।
जीवात्मा प्रकृतीको गुणतीत मायाले मन,इीन्द्रय बुद्धिमा जान्छ ।
तब न मनुष्य जीवन अमूल्य,दूर्लभ हुँदा पवित्र कत्र्तव्य
कर्ममा हुन्छ।।
चेतना र प्रकृती जीवमा हुदा जीवन जीवित रहन्छ।
जीवात्मा वसेकोनासवान शरीर मरेपछि आत्मा अलगिन्छ ।
प्राण्ी योनीको गर्भमा प्रवेश नहुदासम्म आत्मा बिनाको शरीर हुन्छ।।
जीवात्माको निवास वायूमण्डल,अन्तरिक्षा,आकस हुन्छ।
आत्मा अलगिएको शूक्ष्म शरीर कर्म फल भागीदार छ।
नरक,पितृ,देवलोक त कर्मको सञ्चित आत्मा
शूक्ष्म शरिरमा बस्छ ।
मानव शरीर जीवात्मा अलग शूक्ष्म शररीर अन्तरिक्षामा भड्किन्छ ।
कर्मफल अनुसार नरकलोक र स्वर्गलोक भोगीरहन्छ ।
जन्म जन्मान्तरको अभ्यास,कर्म,सत् चित् आनन्द लिनु ।
परमधान जानु,प्राणी बनस्पतीको योनी गर्भमा
जन्मनु ।
मोक्ष ,अधिकारमा दुर्लभर अमूल्य मानव
शरिर बनोस ।
स्वर्गमा वस्ने देव,देवी पनि यहि असल योनीमा
जन्मन्छन् ।
पूण्य,परमधाम सबै जीवन मरण प्रकृती नै
पृथ्वि साहरा बन्छ ।।
आत्मा र परमात्माको मिलन योग जहाँ ध्यान,तिन्तन रहन्छ ।
ऋषि बुद्धिजीवि,साधु संगत र सर्मपण अपनाईन्छ ।
योग अनन्त शरि र ईन्द्रियहरुले आत्मा परमात्मा मिलाउछ ।
शरीर चित्त अवयव भौतिकबनि आध्यात्माले जीवात्मा मुक्ति छ ।।
चेतना र चैतन्य स्वरुप आत्मा प्राणी जीवित सम्म रहन्छ ।
जव चेतना,प्रकृती निस्किन्छ,नाशवान
शरीरर मूढ,मूर्दा बन्दछ ।।
मूर्दाको श्मशानघाटमा लगि दाहसंस्कार पछि आत्मा परिवर्तित हुन्छ ।
यहीबाट उ प्रेतात्माबनि संसारको अर्को अध्यायमा प्रवेश हुन्छ ।।
मोह,काम वास्ना टुटी चैतन्य हटी लोभ लाभ के छ मूर्दामा ।
सन्तान रुने कराउने त अव पितृ तर्पण र श्रद्धा तिथी सम्झनामा ।।
ब्रम्ह्ाँण्डमा खगोलीय पिण्ड,विष्फोटन भैरहन्छ ।
अन्तरालमा टुट्नेफुट्ने वा जोडिने क्रमगत नै बन्दछ ।।
कोहि स्वतन्त्र पिण्ड,आकार्षण र बिर्कषण वा स्थीर गति
हुन्छ ।
यहि यस्तै परिवर्तन नै कर्म गति प्राणी वनस्पती रहन्छ ।
शरिरमा आत्मा रहदा,शरीर र अन्तस्करण सधै सफा
गर्नुपर्छ ।
शुद्ध र पवित्र शरीर नभए भौतिक र आध्यात्मिक शुद्धि असंम्भव बन्छ ।।
अपवित्रनै किटाणू नासि रक्त,मोज्जा र हड्डि बनाउनु पर्छ ।
बाहिरी मयल त नुहाईन्छ,अन्तसंस्करण धर्म शुद्धि बनउनु छ
।।
गति र गतिहिन चराचर,स्थवर,जङ्गम सबै
महाभूतादीको अधिनस्थ ।
परा,चेतना र अपरा,जड प्रकृतीको जिम्माले छ तटस्थ
।।
प्रकृती र वनस्पती सबैको आधर प्रकृतीमा प्रारब्धको कमाई हुन्छ ।
कर्म बन्धन र फलनै कर्म बन्धनमा रही समयमा अनुवन्धित रहन्छ ।
सृष्टि संरचना,गास,वास,कपास,बिज्ञान यही बाधिन्छ ।।
हटाई कर्मेन्द्रिय र ज्ञानेन्द्रियले माय मोह र अल्प बुद्धिलाई ।
मनोरन्जन,भौतिक आमोद प्रमोद सुखी सन्तान र
भाई ।।
सबै ज्ञान,बिज्ञान,यश ऐश्वर्य
रंग रुप रस गन्धमा ।
लालसा,तृष्ण,माय,ईष्र्य सबै
ुबझनु भोगका कर्म बन्धन ।
जीवात्मा ढले पििछ,आत्मा भावतित् नभए बन्दछ कुन काम
।।
के चिन्छ मूढ शरीर मन,बुद्धि बसमा कुन योनी आफालिने ।
मनले बास्नारुपी योनी चक्र,गति पर्छ जीव भड्किने ।।
आत्मा देखि परमात्मा सम्म भावतित कुन संगत ।
दल,शास्त्र के आत्मासाक्ष्तकार शरीर रुपि कपडा जस्तै योनी तक ।।
चिन्नु मन,बुद्धि,शरीरको
उर्जा ज्ञानको जीन्दगी उज्यालो ।
त्यागि मन्दबुद्धि र अल्पज्ञ अन्धार लोभ,धनको अध्यारो ।।
ज्ञान,वैरागय र भक्तिमा अभ्यस्त बन्नु
जनको मन बुद्धिले ।
आत्मासाक्षत्कार गरी जीवात्म,शरीरबासका आत्माले ।
अन्तरआत्मा,भूतात्म,प्रेतात्मा,पितृआत्मा,देवात्माको
भेद बुझनु ।
श्रोत,परमात्मा,ईश कर्म
स्वरुपले जीव मोक्ष प्राप्त गर्नु ।।
जन्म मरणको चारासी लाख योनी बन्धन हटाउनु ।
शरीर जीवित रहदा वंश परम्परा कुल आचरण अनुसार रहनु ।।
सत्संग,आस्तिक बिषयको सोच,खोजमा मन
इन्द्रियहरु लगाउनु ।
जिज्ञासा सत्शास्त्र,गुरुको अध्यायनले मन,बुद्धि ,आत्मा
साक्षत्कार बनाउनु ।।
सर्मपित मन,बुद्धि,इन्द्रियको
कर्म र यत्नले जीवात्मा छुटकारामा लाग्नु ।
निराकार,निराधार,सर्वव्यापक
र सर्वद्रष्टा परमात्मा परिवर्तन अन्त बनाउनु ।।
मनले बुद्धिलाई वशमा राखिने ब्रम्हाले जीवात्माको सृष्टि गरे ।
परा र अपरा प्रकृतीको जीम्मामा छोडी प्रकृती मिलनमा छोडे ।।
प्रकृती मिलानमा भाले र पोथीको संभोगमा ज्ञानेन्द्रिय कर्म इन्द्रिय मनले ।
बुद्धि,अंहकार र आत्मा सहितको खगोलिय
पिण्ड पृथ्वि,नाशवान शरीरका जीव जन्मिए ।।
जीव,प्राणीमा आत्मा बस्ने हुँदा उहि आत्मा जीवात्मा कहलिए ।
परमात्मा ब्रम्हाँबाट प्रकृतीमा,प्राणीमा,मानव शरीर
हुदै क्रमश पर्के ब्रम्ह्ाँँमा ।
यहि अनन्त जीवको जीवनमा यात्रा अन्त रहन्छ ब्रम्हाँण्डमा ।।
परा प्रकृती भावात्मक र भगवान स्वरुप हो ।
जग,जगत,चराचर सबै हुनेब्रम्हाँण्डको परिवर्तन जो ।।
परिवर्तन।गति र कर्मको आधारमा सृष्टि सञ्चालन रजोगुणमा अपरा प्रकृतीमा ।
निर्मित र बन्धित स्थुल शरीरमा जीवात्मा रहि बस्छ ।
नाशवान शरीर समय,सापेक्ष अमर स्वरुपमा रहिरहन्छ ।।
अमरअत्माका स्वरुप सृजना अपराप्रकृतीमा हर्दमनै हुन्छ ।
यही जीवात्मारुपी आत्मालाई वाशवान जड शक्ति मिलि ।
जड बस्तुमा आत्मा शक्ति विद्युतीय तरङ्ग उर्जा छ झिलिमिलि ।
यहि उर्जा प्राण्ीको वीर्य प्रवेश गराई ।
निर्जिमा सजिव विद्युत उर्जाले स्त्रीको रजो रुपमा सर्वव्यापक सजाई ।।
यही वीजरुप माटोमा सुरक्षित जड प्रकृतीको अपरा माध्यममले ।
ईन्द्रिय,कर्मेन्द्रिय सबै मन बुद्धि
अंहको नाशवान जन्मी शरीरले ।।
आचार विधान गति र मतिमा शरीरको साकार ईशरुपमा ।
बिष्णुदेव गुण,स्वाभाव भगवानको शरीर साकार
प्राणीरुपमा ।।
शरीर साध्य हैन, साध्यमा भगवानको दुरुप्रयोग
नगर्नु ।
जीवात्माको जन्म प्राप्य स्थूल परिवर्तनमा भगवान जप,सम्झ ।
प्रणी शरीर साकार कर्ममो साकार रुप नतिजा सबै बुझ ।।
जन्महुदानै शरीर,बुद्धि,आयू,कर्म नया
योनी पूर्नजन्म बुझिलिनु ।
अपरा प्रकृती आमा उनै पालन पोषण काम छ अपरा प्रकृतीमा ।।
नया जन्म र कर्म आमाका स्वभाव,आहार विहार कर्म साविक जन्मका ।
आमा त कत्र्तव्यकर्ममा जन्माउछीन प्ररब्धा छ कर्ममा ।
बितेका कर्म फल जन्म,सुख,दुख धनी गरीव जीवका पछिल्ला
भोगकाल ।
रोग,निरोध,मूर्ख,धूर्त
ज्ञान,सज्जन,महानता वीर्यका ज्ञात स्वरुप ।।
बिज्ञान,कला,प्रतिभा शरीर आफू आत्माको प्यारो
र पवित्र छ ।
अरु जीवात्मा,प्राणी पशूबली परमात्मा खुसि हैन,जीव तिम्रो
।
नाउ देवी,देवताको बताई जीवात्मा नाश छ कुन
हकको ।।
चढाउने,भाकल नाउ हैन पेट र पोषण रुपको
खाना ।
स्वाद,रगत,मासु पर जीवको पशू वा शरीर मास्न
।।
जीवात्माले जीवात्माको जीउ ज्यान शरिर खादैन बुझे ।
बलियो र पोष्ण खोजी शोषण गरको केही मान्छेहरुले ।।
भोजन अर्को जीवको शरीर,पञ्चमहाभूतनै पापमा बिलाउने ।
आत्मा नासी जीवात्माको कर्म वोध,नबुझि कुन मुक्ति रहने ।।
जीवीत रीरको चेतना प्रकृती आत्माको निवास शरीमानै बस्दछ ।
शरीर मारीआत्मा धपाई जीवशेष,मासु मन सुब खान्छ ।।
अपराध भनौ त उ बाच्यो,तर मारकाट नगर पशुबलि भन्छुु ।
शरीर मारेर आत्मा नधपाउ भाई जगतका सृष्टिको ।
कर्म बन्धनमा नवाँध हलिया कमैया दास हुदैन जन्म जो ।।
बिष्णुको सत् प्रकृती यो जन्म नहुदै गर्भमा,जन्मेपछि पनि मर्छ ।
जवानी,यौवन,पूर्ण दुख सुखमा किन यमराजले
हर्छ ।।
पूर्णनै प्रारब्धको कर्म भोगाई जीवात्माको छ ।
मानो पुरा भो,सृष्टि संहारक तिम्रो विनासलाई
ढोकामा हुन्छ ।।
प्राणीको नाशवान शरिर त्यागी प्राण जाग्नु आत्मा नै परमात्मा ।
शरीबाट उम्कि परमधाम नपुग्दा सममको उ नै हो जीवात्मा ।।
बुझनु प्राणी मर्छ,जीवात्मा मरेन प्रमाण यही बुझनु
।
यही जीवात्मा भक्त वा ईशको समावेशले
स्वरुपमा बस्नु ।
जीवात्मा नाशवान शरीरबाट छ्ट्छ कालान्तर भगवानमा लिन छ ।
सधै जन्मनु चौरासी योनी विताई,मर्नु
शरीरबाट उ नासिन्छ ।
कर्म,इन्द्रिय,ज्ञानेन्द्रिय,मन बुद्धि
अंहतत्वमा प्राणी बाधिनु ।
जन्म,मरण,स्वर्ग नर्क,भिन्न योनीमा जन्मी यात्री बनी
रहनु ।।
उर्जा र क्रियशिल जीवात्मा निर्दोष,निराकार बनि सकाम कर्मि हो ।
धन,सम्पती,लालास,द्देष,रागमा शरीर
र मनले फसाउने बन्धनमा रह्यो ।।
कर्मबन्धन,निष्काम कर्मले आत्मा साक्षतकार
भै जीवात्मको पथ ।
थय,निर्धारणका समय शरीरसित सम्बन्धित प्रकृती बहेको रथ ।।
मानिस,प्राणी जीवन धान्न जल,आहार,भय,मैथुन अष्ट
प्रकृती ।
गास,वास कपास अन्न र जलको शरीर सगैका नाशवान ।।
कर्मबन्धनको ढाप शरीररुपी कपाड समान बदलीन्छ सारा जग ।
आत्मा उही शरीर फेरी नया बस्त्र समान मरे पछि निस्कन्छ तव ।।
आत्माकै अस्तित्वमा जन्म योनी,तितो,तातो रहदासम्म ।
बोल्ने हास्ने कर्माद ीगर्ने प्रविधी शिप कौशलले शरीर छ टम्म ।।
समय अस्तित्व आदी पञ्चमहाभूत शरीरको बुझनु अस्तित्वले ।
प्राण जगाउन चुस्ने,चपाउने,पिउने
चाट्ने जीवका कर्मादीले ।।
त्रीगुणमय शरीरको आत्मा ज्ञानमा खुली जीवन ज्योर्तिमय बन्छ ।
चेतना प्रकृती तरङ्गले मनमा अभ्यस्त जीवनै जीवन मोक्ष रहन्छ ।।
देहबाट जव चेतना प्रकृती जब उड्छ,कर्म शून्य उ मूर्दा बनि ढल्छ ।
निर्जीव र निर्रथक शरीरबाट आत्मा अलगरही देह परात्मानै लीन छ ।।
विकि संचार:-फैलिजानु विश्बभाईचारा जाति नारिपुरुष समान।रहि समभाव धर्म संस्कारमा हिन्दु संस्कृति नेपालीको मान ।।जागि हिमाल पहाड तराई शुभ बिकास ।विकिरण गरि चेतना ज्ञान विश्वकाे शिक्षाले निकास ।।१।।
विकि संचार:-फैलिजानु विश्बभाईचारा जाति नारिपुरुष समान।रहि समभाव धर्म संस्कारमा हिन्दु संस्कृति नेपालीको मान ।।जागि हिमाल पहाड तराई शुभ बिकास ।विकिरण गरि चेतना ज्ञान विश्वकाे शिक्षाले निकास ।।१।।
Comments
Post a Comment