भाग ४ पिता वंश स्मरण १ देखि ५३
खण्ड ५ सेढाई परिवार [१६] [१७] [१८] ख cont....
खण्ड ५ सेढाई परिवार [१६] [१७] [१८] ख cont....
सेढाई
वंशका परिवार
पिता(वंश)
संस्मरण ५
विषम
नेपाल उकाली ओराली द्यौराली ।
सुखद
पवन स्वच्छ निरोगी वनधारीका ।।
गोठाले
सरल मति नौला शिक्षा समाधिक ा।
रम्उो
खुसि कल्याणदि हिमाच्छादित वन्यौली ।। १
।।
चुच्चा
चुलुम्र्व डुवेका तिखा पहरा ढुङ्गा ।
विवेकी
मृतकाय धूलो घुइचो देख्दा वुङ्गा ।।
पटुकी
गाजो गुनी वनजङ्गल विषम उतुङ्ग ।
भिर
ऋण मुक्ति मुडुलि जलनिधि करुङ्ग।।२।।
लुकाई
मुल्यका निधि पहाडी गर्भ शैली ।
लय
सितारै गाना घन्काई कलाको थैली ।।
मटयाङ्गा
युद्धका कति तोप अपुताली मौली ।
दया
जलनिधी रक्षा मातृभूमी विकास नौली ।।३।।
युद्ध
कुटिल शैलि कुल त्यागे २०५२ मा भेल ।
एकता
सकल वंशज फूलेको पूर्खाको वेला।।
जिवन
यापन टुटाई पहाडी घर धन्सार परम्परा ।
होमे
जड विकासवादी समता जनको मरेको वेला।।४।।
विवेकी
थिए दश वर्षमानै भक्ति जोगाए ।
जगेर्ण
चेतनाको खनिज लान्छ वैरले भनि रोगाए ।।
छिमेकी
पसे ऋणमा तिनका भक्ति सबै भगाए ।
ऐचो
पैचो घुइचो भूकम्पले दिए शिर शैल जोगाए ।।५।।
छदम
भेषि कर्के आँखा बुठ वारुदले तर्साए ।
कसी
पटुकी भोकमा जलपिई एकता दर्शाए ।।
कठालो
मैलो खागी कोरा जलधि मेघमाला वर्साए ।
साग
सिस्नो काचो कचिलो मिठो जडीवूटिमा विर रसाए ।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण ६
देख्दा
छोटा हिमाली वनपाले नेपाली ।
कैलाशै
उन्को सलल शुद्ध हिमनदी हो गोर्खाली ।।
शस्त्र
शास्त्र विज्ञान जुझारु विरक ागिरी ।
आश्रम
आश्रयमा प्यारका मालि खिल्दो वास्न फिरी
।। १ ।।
शान्ति
कुल टक विश्व वंशज हिड्छ चिरि ।
निज
गला दम्भले मोह कमाई रोयो विचारी ।।२।।
वन
भालु हिम मानव टकमा यति सुज्छ जन ।
जला
स्थलचर हिड्गला फुलाई धरतीको यौवन।।
कमाई
लेखा अर्थका स्वच्छ गुजरा त्यागि काला धन ।
पलपल
शान्ति प्यारको कला नेपाली पन।।३।।
चुमि
प्रिय झिना औला चौतरी भन्ज्याङ्ग समान ।
कुचक्र
अनैतिकता त्यागि कुल्ल शुद्ध मंन्जन ।।
ढुङ्गामा
वुद जलका सजाउने सज्जन ।
फलफूल
दिलका पहरा लटरम्मभ ।।४।।
अवन्नती
सकल ब्रम्हाण्डै अभिारा विषमता ।
विश्वशान्ति
नुहाई शुद्ध हुन आउ कैलाश ताक।।
हिमाल
यी प्रतिमूति साक्षि स्वच्छ भूसमता ।
आउ
भुरा हो , विज्ञाान संशय हैन ध्यान लैजाउ वाच्नु
तक।।५।।
पिता(वंश)
संस्मरण ७
फुलि
गु।ास तिम्रो स्वागतमा झुक्दछ ।
भरी
अन्न फल लटरम्म नेपाली खोजी मर्दछ ।।
मध्
बोकि माहुरी तिम्रै घरआगन चौतारी डुल्दछ ।
सेवा
विनयका भन्ज्याड.ले सुसेली पवन मग्नमुग्ध छ
।। १ ।।
लोल
निल तरङ्गले व्योम बर्षा नभमा झर्दछ ।
खसि
तारा बिहानीले दिनरात अध्यारे उजयालोले मर्दछ ।।
पूर्वज
रक्त रंन्जित झण्डा वीर भावमा तर्दछ ।
चेतना
दिई नेता जन कन धारतीमा आफू बिच पर्दछ ।।२।।
जंगलमा
चराहरु निशाचर बने हुन कति ।
छदमभेषिहरु
ज्यान लिने पासोमा जीवन लिने अति ।।
अतितमा
थिए अपितु मिमास लालासा कालगति ।
न
उन्नत उ२म रह्यो व्यार्थे मासुको लोभमा ज्यानलिने कति ।२।
दया
कस्को रहयो मिठो चुड्यो पोलयो भुटुवा ।
क्षमा
संसयका गुडमा गोला बारुद संशय ।।
त्यहि
हाल नेपाली पनमा छिमेकी बडा चाटुता ।
छिरि
सियो बनि भूधरातलनै आफनो रे कटुता ।।३।।
भनि
चाडबाड दशै तिहार अनि अेलनकान बहमा जीवन चुडिने ।
काटि
तार्री भूटी काचै चपाई जनमा अरुको ज्यान चपाईने ।।
पाकेको
फलफूल अननदी भोजन चोख्य रसादी ।
भरी
पेट लिई आरम प्रविधि सिको गर नेपाली कला संस्कर सम्हाली ।।४।।
दिलमा
पाति फूल्यो उन्यू ढल्यो फुलेन सुभाष ।
बनवासि
ढुकुढुकि के कस्ता स्वरुप तिम्रो उहि हेर ।।
लिई
लटरम्भ जटा तरुलताले कादम्विनि बुझ नेपाली ।
सिक
सिकाउ नेता अरु जन इश उननत प्रविधि सिकाई ।।५।।
पिता(वंश)
संस्मरण ८
मुखभरी
फलहारी नियम हिमधुः शुद्ध त्यो ।
जल
पेवा कैलाशैभरी आश्रय भूस्थल भयो ।।
वीर
सहचर सामाग्री सुर कुमारीको रन वन ।
सर्वाङ्ग
रत्नगिरी पञ्चवटिका धाराको राखि धन ।। १
।।
हुर्काई
दण्डक वन हृदयका स्थायी धरा ।
सिंचन
कला पहाड पर्वत गिरीको विषता भर ।।
गुफा
कन्दरा लिपि शिला धर्मको स्वर्ग नेपाल ।
ग्रन्थालय
हिमालै वनवनसि खोला जाती र थर ।।२।।
स्थानीय
नदनदी भन्ज्याङ्ग चौतारीको घर ।
सिङ्गै
सहश वसुधा गोर्खाली फसे अन्धविश्वास नगर ।।
नगर
वन कल्याण्ी फूर्दो विकास यौवन ।
साचि
फूल्छन् शिक्षाले निरोगी कैलाशै उपवन ।।३।।
प्रमाणैमा
त्रिनयन हाम्रा वंश वन्धु विश्रामका ।
पहराको
सुनमा सेखि र दिल घस्ने कुटिल आश्रयका ।।
गल्लि
सिढि चढि ढुङ्गा पुज्ने प्रश्रयका ।
धोऊ
हिमजल निधि देश विरही तरहका ।।४।।
कुटिल
खुडकिला निकट फूट्यो जटिलता ।
जडीबुटि
विकट नठान टिप्छ वैरले जाची कुटिलता ।।
गहकिला
अनमोल चहकिला लुकाउछन् झगडिया ।
नगर
शहर सिल्ली बनाउछ रुन्छ विवश गरिवी संशय ।।५।।
लहरा
कलिला विकास प्रविधि वित्थै अहो ।
वीर
हौ सोहि युद्ध कैलाशको यो हो ।।६।।
संम्झि
नयन तिम्रा प्यालाई साच्दछ ।
गरिवी
वैरको नजर जवानीमा बेचि श्रम बाच्दछ ।।
सूर्य
यौवन समान मधुर यौवन चेली यूवामा नाच्दछ ।
सुवधना
लाली ओठ फोरी चन्द्र लठैत रखैलमा कहाँ हास्दछ?७।।
भूवा
फेरी जवानी पवन वास्न श्रमले छर्दछ ।
फेरी
ऋतु धरणीमा भूमरी विदेशीले पनी घेर्दछ ।।
मोहका
इन्द्रधनुष फैलाई मेघमाला वेर्दछ ।
मारि
मृगतृष्ण नेपाली गरिवी आचल शुद्धता नदी पर्खि तिमि, वग्दछ।।८।।
कोल्टा
विषमता जवानी खाल्टा तर्दछ ।
निकट
नयन उघारी चिन्ता वित्थै हर्दछ ।।९।।
मिलिजुली
समुदायका तल घर आगन ।
डुल्छ
जवानी प्रेम मधुर जनभाष लिईकन ।।
छाँगा
चुलि मसिना वुटिका कैलाश यो मुना ।
उद्योग
धन्दै खाना लाउना चिनाउ विश्वकन ।।१०।।
अर्थ
सुसेलीमा झर्ना मैदान नेपालै विषम ।
मणि
कला निधिको टिप्लान अरु आई धन ।।
जुटि
एकताका समुन्द्र गोर्खाली के कता ?
बुकि
सल्ला यौवन उन्मुखि विकास लेउ यता ।।११।।
कला
नयनका तिखा नजर पहरा ।
फाटि
सिखर मिल्छ भाष धर्मको एकता ।।१२।।
ढुङ्गा
जल जमिन पशु मानिस सबमा पुजिन्छ ।
अखण्ड
हिन्दुको मिलोमतोमा डाहा गर्ने अरु धर्मअनुरागि ।।
सबको
स्वतन्त्र लोकतन्त्र समानता एकता हो हिन्दु ।
पर्देन
पत्थरसंग सुन साटन र ढाट्न् विन्दु ।।१३।।
पिता(वंश)
संस्मरण ९
खाल्टा
प्राकृतिक विषमता धरणी प्रकृती विपत्ति ।
थाममि
आसु आशामा हर्ष्विभोर रहने नेपाली आनिवानि ।।
उव्जाई
अन्न कठिन यत्नले प्रमादका बाहुवल ।
फूलाई
वास्न जीवन वाची आरोग्य मानवता ।। १ ।।
चहकिला
चम्कने उच्च निधि नेपालै हिमसिखर ।
फैलाई
कला चाटुका चिटिक्क मैदान पहाड भिर ।।
जलनिधि
परजन्य मेघमाला नभको यि शिर ।
कोल्टा
भरि हरिया मैदान मुन्तिर ।।२।।
ढुङ्गो
माटो मिलि शैल सिर धरा बलियो ।
छाँगा
छहरा कलात्मक लिपि गाना धारिलो ।।
सुसिली
हरियो पवनमा मधुर खाद्य र जनभाषा ।
हरुवा
शिक्षा भोक नाङ्गा मुटुका संस्कृती कवच ।।३।।
थला
मेलाको थाली सुनको उतुङ्ग पहरा ।
खाद्य
खनिज शिक्षामा प्रविधि हल्लिहल्लि सरर ।।
छोटा
हातमा पुग्ने एकता विकास प्रविधिले हरभरा ।
माग्ने? हुतिहार वृथा मुटु सिरिखुरि तररर ।।४।।
निला
पसिना चन्द्र सूर्य ताकी छिनाफिना ।
पटुकी
भोटो गादो कछाड कैलाशै लाउने भिन्न ।।
मधुर
जनभाष परिश्रमका चोली फरिया गुन्यू ।
हुर्के
नेपालवासि कला संस्कृती भिन्न। संघ ।।५।।
समता
खुसिको कुल रक्षा जीवनी ।
पूर्खा
वंशज वीर कैलाशै कहानी ।।६।।
उद्धारका
सहचर चेलि भाई वान्धव रम्दछन् ।
ऋदयको
सागर सोहि वनबुटि र जलनिधि जम्दछ ।।
शिक्षा
भिर पाखाका भाष भाका गम्दछ ।
नाङ्गै
जनहित रक्षा कला पनि वन्दछ ।।७।।
दलवल
रगतका एकता उद्योग धन्दा ल्याउनु ।
सिको
विदेशि हिमधुः दिपमाला चम्काउनु ।।
कलकारखाना
श्रम पसिना देशैमा खैचनु ।
सस्कृति
गगनपुन्जामा लक्ष्य भेदन गर्नु ।।८।।
हिमबर्षेत्तर
हराभरा रसोद माटो साक्षि।
कृर्षि
प्रमाद बलिष्ठ लालिगुरासका यि छाति ।।
ध्वासो
जनआवजका गडि किल्लाको सेना ।
धूर्त
नाश योग त्यागमा एकता शान्तिको रसोद ।।
जातजाती
वृथा भोका नाङ्गा उद्धार हुन्छ कृषिमा लागि ।
इतिहासै
रक्षा वर्मा भारत र व्रिटनलाई सोध वीर जाती ।।
कपट
कटुता कम्मरका हिमाल शिरमा रिस त्यागी ।
काम
फत्ते गर्ने छोटा वलिष्ठ हेर विश्व नेपाली जाती ।।९।।
थलावाट
ललाई फकाभ चेली हाम्रा नलैजा ।
दास
हैन छिमेकी खाडि अरु देश भागिजा ।।
रोजगारको
नाममा नवेच जन सरकार यूवा यूवती ।
लाज
पचाएर धन नखा‘...तेरो कुचाल यहा देखे
।।१०।।
पिता(वंश)
संस्मरण १०
नजानेर
सच्चाउन विज्ञ वा पारखि छेउ ।
माध्यम
कवितानै भयो हेरी सच्चाई देउ ।।
थलावाट
कुलपूर्खाका मधुर शिक्षा सिकी ।
भोका
नाङ्गामा विरत्व मर्छ पटुकी कसि निर्भीकी।।
स्वाभिमान
सहजता लुटि चुसीहिड्ने विवेकी।
रित्तो
पेट कटुतामा योद्ध हेर हिमाली स्वाविवेकी
।। १ ।।
इतिहास
विषमताको पहाड भीर खडा कला बोकि ।
शान्ति
स्वास्थ्य ििप्रवधिको यात्रामा हिमाली बस्दैन पथ रोकि ।।२।।
शिरशैल
हिउका नदनदी दह वनि गाउछ ।
छागा
भर्ना भाषका घर आगन बन्धुत्व ल्याउछ ।।
चन्द्र
सूर्य हाम्रा वन उपवनमा रम्ने एकता पाउछ ।
धरणी
शितविन्दुमा चाँदनी फेरि हिमाल देखाउछ।।३।।
पाखा
पखेरा खोर्सि जीवन्त जीये जनहरु आयूका ।
निमुखा
चिसिने चटकिला तेजी पवन ५४ वायूका ।।
वीर
दुख खपि दलित मजदुरी अस्त पादुका ।
थला
रसिला विवुध भोका नाङ्गा टुना समान जादूका।।४।।
कैयन
कुल हरित पूर्वज जिये डाडा पाखा घमाइला ।
मिष्ठान्न
अन्नादी रसोद थालि मैदान पहरा रमाइला ।।
खनजोत
कृर्षि जीवन शिक्षा शास्त्रमा विताई ।
वृथा
गला छोट कद गोर्खालीको मृत्यु पनि रित्याई ।।५।।
व्वासा
समान रगत चुस्ने भालु हिमचितुवा लाखापाखा।
इतिहासै
विषमता एकता यति अनेक पुस्तालाई भाका।।६।।
भाषा
शिलशैल कैलाशका कला सोहि बोल्दछ।
ज्ञान
दुर्गन मार्दे द्यौरालि उकालीमा विकास प्यारले खुल्दछ।।७।।
खमवा
समान जंगलका भिजिने ठग थुतुना ।
नारी
रत्न दह ति गिरीतालमा शास्तिवनि भूसुना।।
नया
विकल सुतेका वनजङ्गल नदनदी कलकल घुलिए ।
जल
सहित पिई विरङ्गना रक्षा आटका बााधले भुलिए ।।८।।
सकल
जनको सातोपुत्लो युद्ध अण्ुवमको सुरक्षा ।
सुखाडाडा
रगतले भिजयो मर्यो चेली भाई बन्धुत्व ।।
सुध्रि
मृत्युको गन्ध व्रतलिपि शान्तिको कागज ।
लुटि
लाखौ मोह विकल मर्यो हा , निर्दयी विधाता।।९।।
विमल
तनमा जन्म मन दिई दर्पण हिमाली ।
अधिक
थक्र्यो लहर शान्त दिलको रहुन लेकाली ।।
सिंचन
भूधरा पहाड तराई मेचि कोशि महाकाली ।
जटिल
दूर्गम कैलाश जन्म ठूलो वीर नेपाली ।।१०।।
पिता(वंश)
संस्मरण ११
फुटे
हलचल ह्ृदय ब्रम्हाण्ड विश्व भूइचालो ।
हिंशाले
कोलाहल शान्ति फयाट् फाटे ज्वाला स्थलको ।।
क्रान्ति
आँटको सातोपुत्लो महाभुकम्पै शाान्तिको ।
प्यारका
घर आगन फुटे चुडि वान्धव नर यि भ्रान्तिको
।। १ ।।
तापि
क्रुद्धाग्नी रगत लहरले सुरक्षा तड्पन्छ ।
उड्यो
धूलो हलचल शान्ति क्षितिजमा वारुद पड्कन्छ। ।।
भत्किए
बााध साधु युद्धले दिल फूट्यो सफल भड्कन्छ ।
पंगु
क्षितिज जटिल लिपिलाई धर्को पृथ्वि तड्पन्छ।।२।।
खण्डप्रलयको
शाान्ति असंख्या राजनीती निराशा ।
पन्छाई
वाला वास्न उड्दो पवन गरिवी आशका ।।
हिमालैवासि
विकल जन वीर धर्म विचार माओमनका ।
स्वाच्छान्दै
नदनदी अहो ,दिप शान्ति नाश क्रान्ति धनका।।३।।
गति
जीवन भर सुति चेली वलत मास भरी ।
उठ, नवजवान बाहुवल तिम्रा आँचल हैन स्वार्थ भरि ।।
उचाँ
दिल जनको सहयोगी मोह नेपाल भरी थरीथरी ।
आँट
निराशा पन्छाई यममा बाचौ आमा सधैभरि ।।४।।
पद
यि जीवनका दृश्य नाशवान नया नेपालका घमण्डि ।
त्याग
शिक्षा प्रविधि खोई ?हिमालीको मेटी शास्ति
पाखण्डी ।।५।।
अतिवृष्टि
देशमा शान्ति खलवल पथिक मारि सहयोगी ।
जुटि
एकता समाजमा प्यार कुन हो अवरोही ।।
खनि
कला खनिज शिर हिमाली वेचि वनने सुकिलो ।
टल्काई
कृर्षि प्रमाद नेपाली वीरको श्रम खोई गतिलो ।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण १२
यात्रा
कृर्षिको विज र यान्त्रिकरणले हटाई पथभ्रष्ट ।
उव्जाई
हरियो भूधरा अनि हिमाल पहाड तराई प्रष्ट ।।
भूमि
सौभाग्य अन्नदीले वंशको प्राण जिई बलिष्ट ।
कुल
पूर्वज पारदर्शि वीर बनि रहुन सदा प्रष्ट
।। १ ।।
शरिर
बलियो रोग रहित सुखद छैन जलमा कष्ट ।
चिसो
हिमनदी हिमाली माता बाच्ने प्रेम प्रणय छरप्रष्ट ।।
झुम्रा
अगम वसुधा प्रेम धरे चौतारीमा उर पुष्ट ।
गुरु
चेला जनका नेपाली वीर बनी अरु ल्कीष्ट ।।२।।
गैरा
पैह्रा विकट भूधरा र लताकुञ्ज ।
खोला
नदनदी ओडार भूस्थल पुन्ज ।।
भूमि
भिर उतुङ्ग हिमालीको तारापुन्ज ।
भेल
अनेकान यद्ध विभिषिका शुद्ध नेपाली कुण्ड ।।३।।
सच्चाई
इमान्दारी आज्ञाकारिता मान्यहरुमा ।
कला
संस्कृतीको विमल तनका वसुधा कन्यमा ।।
स्नेह
चेलाचेली धर्म माता भूमिमा ।
सतसङ्गि
सुखद विकास वीरमा चुनौती ।।४।।
यात्रा
सुगम शान्ति पथदर्शि गोर्खाली ।
ज्ञानको
भण्डार अभिलेख विश्व वन्छ कोर्कली ।।
मेल
शुभ विरता भारी हैन खुकुरी ।
विश्वभूमि
रक्षा शान्त हो बहादुरी ।।५।।
पिता(वंश)
संस्मरण १३
कार्यजीवनको
जित तिक्ष्णबुद्धि के आयुष्मता ?
कल्पवृक्षा
समान अहिसां यो जन खोज्छ मानवता ।।
शुरै
ति हुन्न अमान्य सकल लोक मार्छन् विवसता ।
स्वस्थता
विलिई संशय हेर्छ ,प्रहार हुदैन वीरुता ।। १ ।।
शान्ति
सौम्यता पौढ हुदै स्वाप्ना रासलिलाका विहानी ।
स्वास्थ्य
जलविषे पार्वती यहि भिर पहरा कला विश्व जानी ।।
पञ्च
भौतिक शरिर शरिर नाशवान योग शून्य आत्मवल जान्छ मृत ठानि ।
निल
गगन अरु सफेल आमाको खोपिल्टावाटै रम्यो जवानी ।।२।।
जन्म
कति योनि कति विते पूर्वज कता हो संजीवनी ।
लाम्टा
रसिक अति गर्भ देखि विद्यमान हुर्को अंग ठानि ।।
कलुष
छाँया समाजका विध्न मोह जाल इश ति भाग्यवानी ।
कुन
हो गज मोति ? परोपकार जिवात्म सकल प्रेम बाच्यो के ठानी
।।३।।
लेक
वेसि कृति गगनका प्रारम्भ चन्द्र सूर्य चाँदनी ।
फूर्दो
कलि झिल्को समान राग वेदना भाग्यो वेग हानि ।।
पहाड
तरेली मैदान भाषा भाका बोल्यो पहरमा भूउर ।
संस्कृती
सम्प्रादाय बहादुरै छोटा कद चोली बन्याँ पुरा ।।४।।
कहि
कलि यो शप्तरंगि गंगा झर्ना झंकार गाना ।
कतै
वसुधा हाय कि खलवल युद्धपोत र युद्ध विमान ।।
गुह
उनैको हतियार गोला गन्ध सिमा घेरबन्द ।
प्रेम
धुवामा मर्यो संशय रगतमा वंश कुल बन्धुत्व ।।५।।
अदित्य
अकल पदयात्र विकटका भक्ति धनजन ।
हाँक
काल मृत्यु रथ त्यो अनुराग धूर्त कपट मन ।।६।।
विवेक,वैराग्य,तितिक्षा र श्रद्धा चार
साधाना ज्ञानमा छन् ।
विवेक
चित्त धन नभई ज्ञानकन,छुटिन्छ संसार अनात्मना
अलग गरि निचिन्त आरोग्य भै रहन।।
पदार्थको
ईच्छामा चित्त नउडाउने विकारी नहुने साथमा श्रद्धा गरिने ।
यि
सबै शरिर प्राण र मनबाट जित्दै आत्मामा प्रणायम धरिने ।। १ ।।
म
मेरो र मैलेको अहंमता र वासनामा चेतना संस्कार रुमलिने ।
अहम्
त्यागि स्वधर्म गर्नु राजसिक नचाहिने खर्च तामसिक वनि नगरिने ।।
म र
मेरो विर्सि शुद्धभ्यास अज्ञान हटाई सिप कौशल सिक्ने सिकाउने ।
शुद्ध
मन वचन कर्मले योग चित्त विचार शुद्धि पर्छ जनले गरिने ।।२।।
भावना
कामना र बुद्धिवृत्ति सत्व मा शव्द स्पर्श रुप गन्ध रस चोर वने ।
कुसंगत
मनवसमा नहुने लोभ,दम्भ तृष्ण र कुण्ठाका अनुरागि नगरे ।।
भावना
दान दात्वय महिमा र व्यवहार सदा ज्ञानमा परे ।
यहि
निधि हो सार जीवनको जन प्रविधि उन्नतमा सदा हरि भलाई गरे ।।३।।
जगत
माटोमा श्रृजि माटोमा विलय विजक तिमि वासना ब्रम्हाकार ।
जन
त अहं प्रमाता जाग्रत छ दृष्टि द्रस्टा म मेरो भनि अजान ।
इश
चिन्तन आत्म निश्चय शुद्धि र विकार हटाई फुर्छ संस्कार ।
मिल्छ
अभ्यासमा प्राणवायू उडि वित्छ छैन स्थूल आकार ।।
इश र
सांसारिक बन्धनलाई हिन्दु दर्शनअनुसार जनैलाई ब्रह्मासूत्र अर्थात ज्ञानको धागो
पनि ।
जनैका
दुई शिखामध्ये एउटा शिखामा रहेका तीन डोरालाई ब्रह्मा, विष्णु र महेश्वर भनि ।।
अर्को
शिखाको डोरालाई कर्म, उपासना र ज्ञानका तीन योग
मानि । सत्ययुगमा ।। १ ।।
उसै
वेला दानवद्वारा लखेटिएका देवगणलाई गुरु वृहस्पतिले रक्षा विधान तयार गरी जोगाए ।
वामनअवतार
विष्णुले राजा बलिलाई डोरो बाँधी वचनबद्ध गराएर।।
तीनै
लोक लिएको धार्मिक यस् दिन देह शुद्ध गरी देवता, सप्तऋषि९कश्यप, अत्रि, भारद्वाज,
गौतम, जमदग्नि, वशिष्ठ र विश्वामित्र०
पनि।पितृहरूको नाममा तिल,
कुशसहित
तर्पण गरिने भएकाले यस पर्वलाई ऋषितर्पणीका नामले पनि चिनि।।
ज्ञान
र सफल जीवन मार्गको शिक्षा दिक्षा गर्ने ऋषि तर्पणी गरि ।
अभिमन्त्रित
जनै धारण गरेर धार्मिक तथा पवित्र कार्य सम्पादन स्वाध्याय, अतिथि सत्कारधरि ।।२।।
पितृ
तर्पण, भूतबली, होम
गर्नुपर्ने पञ्च महायज्ञको कर्मलाई गराउने ।
दिनको
रूपमा पनि ताकाधारीहरू यो पर्व पर्छ मनाउने ।।
ब्रतमन्ध
गरि बैधिक परम्पराले दिएको शिक्षा दिक्षा पालना गरि सर्त्कर्ममा लाग्न पनि।
इब
र सामाजिक बन्धन मुक्ति यस यज्ञोपवितले संस्मरण गराउन।।३
पिता(वंश)
संस्मरण १४
विज्ञान
विप्रधनुका कला संशयलाई देख्दा।
अणु
परमाणुका रगतपोखरी डुबि भाई बान्धव खे२ा।।
कुन
हर्षवीर गतिमा तृष्णा वचे खोक्रा रोग संक्रिण।
घुम्यो
स्वाभिमान अज्ञान दम्भमा शिक्षा सचेतना रोई अपूर्ण ।। १ ।।
खोक्रा
आडम्वरी भलादमी तत्व नासक सुरक्षाका हकहित।
लक्षाधिक
वाहू चरित्रै कैलाशबाट फुटाई कुन हो हार जित।ा
गहभरि
आशुवहमा प्यार कठिन विहलमा होमि युद्ध ।
रित्ता
वनिता पदयात्रा भरी रोई मानवताको हाँक जुद्धा।।२।।
जवानीको
आङ्ग रह वनि आशुका भोक प्यासम ागिर्यो ।
छुटि
राँको रिसको लाप्को २मण्डैमा सकल भिड्यो।।
विस्यो
भीडमा आफू माया ममताको सन्तान चिर्यो।
घायल
ऋदयको शान्ति उछितो रक्तगन्ध पिर बनिगो।।३।।
झटपट
झटारो हठिला बसुधा चराचर कापि रुए अति ।
के
हो विश्व मानसपटल रोई मानवता उद्योगै विनास झुल्छ कालगति ।।४।।
शिशु
खुरुखुरु घर आगन शान्ति अटल गाउघरमा गोर्खाली।
त्याग
वल ऋदयका जीवन खुल्यो भिरपहरा वनबुकीमा फुली।।
शैल
शिवकोउच्च धर्मभाव भन्ज्याङ्ग द्यौराली भाष कला सुसेली।
रम्यो
सकल तप ज्ञानी खनिजमा गुरास गुयेली ।।५।।
धोती
टोपी धारी मनुष भने खुकुरी भिरी रक्षा गाउघर समता।
जडीबुटी
जे फूल्यो पाषण शिक्षा भूतल रम्यो एकता।।
गाउ
झुप्रा टुकीका कृर्षिप्रमादडाडा खर्क ति हरित।
धूलो
शैल कैलाशै चोली गुन्यू हेर कति छरिता।।६।।
कसैको
ठक्कर चेली धरा समान छिन यहाँ जायजन्म दिई ।
मकुरा
सरह संग्रहमा ज्यान जान्छ विश्व कति।।
जन्म
दिन्छ उडाई दिन्छ बचेरा चरा समान नेपाली सदमति।
धरा
सहने,फूटे जुट्ने आकास र मिठो नमिठो नछान्ने काल जस्तै नेपाली
प्रविधि।।७।।
स्थिर
रही नफुर्कने समुन्द्र आचल सरह चिसो हिमधु दिप ।
भमरा
हौ विश्व अर्कामा लुटीपटि मर्दछौ कमलकोटी सिपि।।८।।
पिता(वंश)
संस्मरण १५
चिर्कन्छ
छाति सहयोगको युवा दासभै अधेरीमा ।
मृत्यु
मुखमण्डलका मेसिन अभिनित निशान यहाँ।।
तड्पि
गुनासा प्रतिष्ठाको धूवा उपलव्धि समान ।
न्यानो
माया हेयको भिख घृष्टता चेष्ठा छ नेपालीमा
।। १ ।।
निर्मल
मुटु वदनाम सिढि एकता ढल्यो बरिष्ठ ।
सर्म्पित
के?
दत्तचित कुन? रुने
संन्ताप मृत्यु अनिष्ठ ।।
कैलाशसा
मृग चरी परिवर्तन पर्खि हेरेका जीवन सदनिष्ठ ।
सम्मान,प्रेम प्रणय कुन? गगनमा
प्रवेश अनिष्ठ।।२।।
भोका
निरोगी प्राकृतिक प्रेम पछौरी पिरतीका ।
उज्याला
कलुष बुटि अखिल मुख ती चन्द्रवदनका ।।
सकल
जुनि विकासका पुराना योग ध्यान न्यासका मन ।
लख
विचार भावि वित्ने जुनी दासि घर आँगन।।३।।
इतिहास
प्रकटमा चाल उहि विना मोलको हैन चोला ।
विबेकी
किरा उन्माद एकता प्रविधि रमि संन्जाल ।।४।।
संगिन
जलथल छिया कम्पित छुट्ने विप्र दुखिया ।
मुद्रा
राहत रोग वंश हटाउने पश्चतापको दोजिया ।।
घर
आगन बनबुटि औषधी प्रशोधन छैन रुखिया ।
अटल
र विकट दुरदर्शि प्रविधि बेचि औषधी बन सुखिया ।।५।।
प्ुारातत्व
अकट शान्ति भन्ज्याङ्ग चौतारीका जंजिर ।
सकलन
सत्य एकता जन जुटे भत्किन्छ गरिबि मंन्दिर ।।
खेद
मनका तप ज्ञान गढि किल्ला अमृत उम्रेको छ ।
त्यागी
विलासि देखसिक हैन चाला ढङ्ग मिले विश्व आरोग्य बन्नेछ ।।६।।
पिरवर्तन
सकल योनि गामिनीकन सत्यार्थी ।
माग
पुरा गरे सकल चराचर आरोग्यका तिमि पक्षपाति ।।
लाखौ
जुनी टेवा टहल खेदमा हैन कृर्षि कर्म गर ।
रित्तो
देह पापको कुण्ठ त्यागि नेपाली सुरक्षित धनि घर ।।७।।
कुनै
नोलो छैन चन्द्र सूर्य धरा नभमा तिमि परिश्रम गर ।
प्रकृतीले
ठगेन भने पथ्थर बनबुटि उत्खनन् अरु गर ।
खाडि
भिड झाडि श्रम वेच्ने हैन युवा बाहुवलमा अगाडी बढ।
सिकि
प्रविधि वंश सन्तान जाती उत्थान नेपालीको गर ।।८।।
पिता(वंश)
संस्मरण १६
जीवन
नौलो लहराका बलियो भरपर्दो के?
प्रकृती
उज्यालो झलमल ज्योती सकल जनले।।
जल
जीवको यात्रामा पवन दिई धरा विकटले।
सुख
टर्यो जन्म तराई हरिया सुधा वन चुरेले ।।
१ ।।
पल
भूउपवन स्नान माया मोह उद्योग भूस्वर्ग सेवाको ।
कठिन
विप्लव फलफूल टिपि जडिबुटि शिरशैल मेवामा ।।
समशितोष्ण
प्राकृत चढि विकास शिक्षा आर्जन पेवा भो ।
चरचर
नै सुविधा यात्रा सुलभ दुष्कर रोग हटि प्रेम जायाजेथा भो ।।२।।
सिर्जना
ति अमृतका बलिष्ठ कृर्षि संजिवनी ।
बनउपवन
जडीबुटि मैदान खाद्य भूmल्यो स्थलै रजनी ।।
वन्दना
घमण्ड फयाक्ने तृष्णा राग कुभलो मानव कहानी ।
छोडी
चुडाचोला यात्राामा उज्जवल स्वणिम दृश्य जिन्दगानी ।।३।।
विद्याा
सामाग्री हिमालीका संस्कृती भाषा यि लक्ष्यशिला ।
बख्खू
दोचा शिरवासीको जल कैलाशमा ढिडो गुन्द्रुक सलल ।।
संस्कारविद्
जटा नदनदी कम्मर भिर पहरा कसि हिड्ने पटुका ।
लख
धनी गुप्त वनमा स्तुत्य विश्वले लहरा तरल उर हाम्रा ।।४।।
आत्म
सन्तोष व्यवहारका आतिथ्य निकट विकास यो ।
गुहगरा
फुटि चटकी शिकारी पटु पट रक्ताम्वै भयो ।।
दिव्य
जनजीवन हिमालको विश्व शान्ति विकुल घन्कियो ।
मानवता
रुदै वंश सन्तानको मृत खोरवाट प्यार पनि सल्कियो ।।५।।
गाउ
दिनरात रम्य मुलै युद्ध अशाान्ति डूल्दो कालको आहारा ।
जन्म
तपोभूमी तिम्रो हतियार छेडि बान्धव शंसयमा नमार ।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण १७
गोठाला
खण्डहर विनयी बन्ने विद्या धर्ने चर्ने गोरसी गुण ।
विवेकी
गुणका देवल शिला वेद पट्टा हिमाल हो नमुना ।।
गगन,अग्नि,जल विशाल चराचर वक्ष्यस्थल
शुहागहना ।
तनमन
शुद्ध सकल प्राणि प्रेमपिण्डका जल बर्षे मुहान
।। १ ।।
अति
साधु जीवन साथि आश्रम बर्षा अनन्त त्रिवेणी ।
वंशक्रम
यहि भाषा मस्तिष्क विश्व व्यापक महिमा उनी ।।
विना
सिपको शिक्षा रक्षा बनमनुष स्थलका गोर्खाली ।
पछि
परे हेपिने कस्तुरी मृग गैडा कन्दरा शिर यी ।।२।।
चन्द्र
सूर्य लुकोस धैर्यता गगन व्यप्त प्रविधि गुण विचारी ।
आयू
हिमाच्छादित विज जन्म साचो प्रकृती बाच्दो रुप हेरी ।।३।।
सुहगहनता
जलमा पहाड तराईका भाष भाका वोल्ने द्यौराली ।
वेरोजगारी
बढी सिप नभएको वीजक एकतामा कुन विश्राम हो नेपाली ।।४।।
उमेर
प्रमुख दिल आश्रयमा नेता संघ संगठन ।
सम्पन्नता
पश्चात दुख सुख शैलि ल्किष्ट शौम्य छैन सुगठन ।।
कुकृत्य
षडयन्त्र सत्ताच्यूत कायर परस्त अनुष्ठान ।
नवोदित
झापड प्रयश्चितको निर्दोष छैन प्रविधि प्रतिष्ठान ।।५।।
उपलब्धि
निष्पक्ष निपट जनसत्ता रसरंग सस्तो चाहारी ।
तन्त्र
अपहेलित व्यक्तित्व सफाई रफू रंग उर्लदो कचहरी ।।
सृष्टि
यो कैलाश कमल फूल्ने नियम अमर स्वेच्छाचारी ।
आश्रित
चराचर सकल विश्व शुरै के हेर्छ राग भारी ।।६ ।।
जनतन्त्र
संघियता समनता शोषणका भाषण गरि धेर ।
सकल
जन घेरी पछि लगाई शिक्षा ज्ञानमा गर्ने घेरावन्दि आफन्त हेर ।।
दुधको
रसमा स्थूल मरुभूमि आमा वितीन देखि मेल लचकता ।
रगतै
समान पिइयो स्नेह संशयमा प्रसन्न कस्ता नेता सजगता? ।।७।।
खोली
प्रमाद युवा पुस्तालाई धर्म जातको अनुराग मेटी ।
देउ
नेता नेपालीलाई जनयुद्ध भैसक्यो क्रान्ति हैन भेटी ।
अव
त प्रविधि कृर्षि खाना वास अन्नदीमा देउ ।
सक्दैनौ
भने नचुस नेपालीलाई आउ साथमा वताउ भेद ।।८।।
नवेच
छोरीचेली युवा परदेशमा पैशामा नरमाउ ।
जाती
धर्म कला भाषा छ अरु उन्नत गराउ ।।९।।
पिता(वंश)
संस्मरण १८
प्रगति
चढि विकट हिमगिरि सुतेका।
पहरा
भित्ता झर्ना वाटोमा प्रगति गर्न उठेका।।
कला
डेरा गरि मिठा चित्त सरल गरि लुकेका ।
शंका
कठिन हुदै बन्धु वंशको सेवा पगारी गुथेका
।। १ ।।
बिषमता
तराई मधेसका गठिला सुरवदना ।
टाढा
बठा जे जति ठिक्क मुखमा चाहना ।।
दुर्गम
छ सिप कला छैन ज्ञान शिक्षा विकासआवह्न ।
शंका
कलुषा त्याग शुद्धि ज्ञान स्वच्छ मन ।।२।।
वरिपरि
घोरमुखा पर्वत वनका फगत ।
बृथा
ढाकि हेर्छन नियाली मनुष ति निमुखा ।।
बिषालु
साप डसि जीवन बिष बमनका ।
मौरि
चौरी डाफे नाचेका विषमता ।।३।।
डेरा
छ डरको साथै दिनरात फर्फर जडीबुटि ।
सज्जा
बिहानी प्रभात गौधुली पथ मेरै धनि ।।
सुतेका
लमतन्न प्रगति स्वाच्छता मिल्ला कसो गरि ।
बाटो
कुन,पदयात्रि को ? सातु
छैन भनी ।।४।।
कान्ति
विलिन मुख चन्द्र चादनी आउछ की ।
त्यागि
दम्भ सेखि सरल ज्ञानले ल्याउछ की ।।
खोजी
सेवा शव्द कठिन ऋदय सरल पाउछौ ।
चपाई
मृत्यु मुख अघि कान्ति आत्मा पलाउछकी ।।५।।
सेवा
कठै,
नाना दिई मृत संजीवनी ।
फलदीफूली
कन्दमुलसरह वितोस जीवनी ।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण १९
बिहल
भए म छुट्यो साथि ज्ञान गुनको ।
बाहू
छोटा मेरा यी दिल वत्स उनीको ।। १ ।।
गाना
विश्रामका पद कोमल पदयात्रा जीवनको ।
विकट
पथ नाना रत्न थाली जडीत सुनको ।।
सकल
जल कन्दमूलचराचरको भूस्वर्ग्यिनको।
दर्शन
अनयाशै भैगयो चक्षु प्रकाश लिई ध्वानीका ।।२।।
मनका
वनमा रत्न जडित थालि सुनको ।
सच्चा
सम्मान हवरयो वन नेपाली धन युद्ध पुछिने सिधुरको।।
कहा
थिईस प्रेम प्रणय कुन आश्रय मिले ।
भौतारी
खोजी हिडे अनन्त संशय वा हिडे ।।३।।
तेरो
सच्चाईमा के छ यहा,यात्रा थियो के ?
रुवाइस
विश्व जगत युद्धको आला रगत डोवले ।।
सहचारी
वनप्रस्थसाथि र प्यारो तेरो के ।
आशु
तड्पी मरयो बन्धुवान्धव चुडायो हिंसाले ।।४।।
अनुभव
गुनि तिर्थस्थल सुनि पुराना कृति ।
निति
नियम अपुरा तेरा साथि विहलमा छि ।।५।।
पिता(वंश)
संस्मरण २०
जडीबूटी
अति पोषिला, चिकित्सा फैलाई जुट ग िभोग ।
कष्ठ
जीवन जिर्ण डाकूहरु तिर जिवाणु विकार रोग ।।
मृगतृष्ण
विकृत हुदै स्थुल अवयव आरोग्य धेर गोल ।
चिन्ता
शुलिको उत्तेजना रोक्दै माटो मिल्ने रोक्ने पिई झोल ।। १ ।।
कफ
वायू पित्तका ग्रस्त निरश ज्ञानको द्धारको स्थुल ।
आहारा
दुख दुर्बलता गरिवी अन्नादी नमिलाई खादा हुने शूल ।।
विकृत
हुदै कति हिमगुहाका आफैलाई खाने किटाणु र रोगी ।
प्रकृति
रहे पनि प्रशोधन छैन रोगले मर्छन नेपाली वीर ।।२।।
समाजका
चिन्ताले नपुंसक समयको नाशमा विषम ।
धरा
मुलस्थली तोडि साथि घुमे दौड यो नेपाली असिम ।।
काल
खुकुरी प्राणमा दुखि पहाड भिर रुन्छ रक्तिम ।
जडीवुटिनै
वचन विश्वास प्रशोधन तन शुद्धि स्वम् अन्तिम ।।३।।
रसिक
अतिमधुर सकल हिन्दुकुशमा विद्धान सुखि अति ।
कला
संस्कृती जिवन्तको उपमेह कठिन पदमा उर सन्तती ।।
भाषा
शिीक्षत छरछिमेक चिहाउदै शिघ्रपतनमा मिट्यो यात्रा थाति ।
अहोरात्र
दुखि वक्षस्थलमा शुद्ध शान्ती छोडी विश्राम अति ।।४।।
अन्वेषण
शिक्षा विकासको तनैमा तारिफ मेलका साथि ।
काँधमा
काध जिविका उपार्जनका काममा उठाउ शिर माथि ।।
भेषभुसा
न्यून हुन सुन्दर एकता दुखमा बनि हात्ति ।
मिलाप
घर आगन सच्चा प्यार रम्यो साग सिस्नो जाति ।।५।।
निरन्तर
दिलका चन्द्रसूर्य शिक्षा पालित नैतिक सन्तती ।
छरपुष्ठ
वलिया इतिहासै वैश वल्यो चित्तामा हेर वीर छाति ।।६।।
प्रसन्न
सुख दुखको उत्तम शारिरिक वलको मन ।
एकता
र प्रेम प्रणयको कल्पजनमा सेवक बन्छ धन ।।
कटु
अनुमान कुटनितिले छिमेकी रोई मर्छ जन ।
भ्रष्ट
राजनितिमा कैलाश परिशीलन कस्तो, नलेउ कालो धन ।।७।।
सुन्दर
जीवन पिजडा कठिन त्याग लख छ शान्तिले ।
सृष्टि
साक्षि कैलाश वेद उच्च सफेद स्वच्छ कान्तिले ।।
जन्मि
हुर्कि वसुधा हो ,फरर भेष भाका दन्क्यो क्रान्तिले ।
भाई
बन्धव रगत बह्यो, युद्धले प्रेम रोज्यो शान्तिले ।।८।।
प्ूार्वज
पूर्खाको सदाशय लख व्रत त्याग धारि ।
भ्रष्ट
वने लतमा निपूर्ण हेर छिमेकी खै तिम्रो तयारी ।।
जन
विख्यात जगत यो फुलाउ शिक्षाको फूलवारी ।
सिको
विज्ञान विकास पथ गरिवी उद्यौगै देउ भिखारी ।।९।।
फूल
वास्नले सर्वत्र फर्कन्छ आफना जटिल दुख विर्सि ।
खाद्य
खनिजका जटा शिर जनमा के हेर्छ इश पुकारी ।।
अघि
पूर्खाले रक्षामा विते विद्धवान निपूर्ण कम्मर धरि ।
डुल
लेक पहाड तराई खोज प्रशोधन जडिबुटि स्वणिम जीवन हरि ।।१०।।
जटिल
भिर पहरा लालि गुरास विख्यात कष्ट अघोरी ।
अध्यवधि
निखिल वनबुटि पर्खि कष्ट परोपकारी ।।
फुटाउ
जटिल समस्य उद्योग धन्दा सिक्ने जीवन आभारि ।
शारिरिक
कष्ठ तन मन तिम्रा दुख रहे पनि सुख छ विभारी ।।११।।
पिता(वंश)
संस्मरण २१
विज्ञान
विप्रधनुका कला संशयलाई देख्दा।
अणु
परमाणुका रगतपोखरी डुबि भाई बान्धव खे२ा।।
कुन
हर्षवीर गतिमा तृष्णा वचे खोक्रा रोग संक्रिण।
घुम्यो
स्वाभिमान अज्ञान दम्भमा शिक्षा सचेतना रोई अपूर्ण ।। १ ।।
खोक्रा
आडम्वरी भलादमी तत्व नासक सुरक्षाका हकहित।
लक्षाधिक
वाहू चरित्रै कैलाशबाट फुटाई कुन हो हार जित। ा
गहभरि
आशुवहमा प्यार कठिन विहलमा होमि युद्ध।
रित्ता
वनिता पदयात्रा भरी रोई मानवताको हाँक जुद्धा।।२।।
जवानीको
आङ्ग रह वनि आशुका भोक प्यासमा गिर्यो ।
छुटि
राँको रिसको लाप्को २मण्डैमा सकल भिड्यो।।
विस्यो
भीडमा आफू माया ममताको सन्तान चिर्यो।
घायल
ऋदयको शान्ति उछितो रक्तगन्ध पिर बनिगो।।३।।
झटपट
झटारो हठिला बसुधा चराचर कापि रुए अति ।
के
हो विश्व मानसपटल रोई मानवता उद्योगै विनास झुल्छ कालगति ।।४।।
शिशु
खुरुखुरु घर आगन शान्ति अटल गाउघरमा गोर्खाली।
त्याग
वल ऋदयका जीवन खुल्यो भिरपहरा वनबुकीमा फुली।।
शैल
शिवकोउच्च धर्मभाव भन्ज्याङ्ग द्यौराली भाष कला सुसेली।
रम्यो
सकल तप ज्ञानी खनिजमा गुरास गुयेली ।।५।।
धोती
टोपी धारी मनुष भने खुकुरी भिरी रक्षा गाउघर समता।
जडीबुटी
जे फूल्यो पाषण शिक्षा भूतल रम्यो एकता।।
गाउ
झुप्रा टुकीका कृर्षिप्रमादडाडा खर्क ति हरित।
धूलो
शैल कैलाशै चोली गुन्यू हेर कति छरिता।।६।।
कसैको
ठक्कर चेली धरा समान छिन यहाँ जायजन्म दिई ।
मकुरा
सरह संग्रहमा ज्यान जान्छ विश्व कति।।
जन्म
दिन्छ उडाई दिन्छ बचेरा चरा समान नेपाली सदमति।
धरा
सहने,फूटे जुट्ने आकास र मिठो नमिठो नछान्ने काल जस्तै नेपाली
प्रविधि।।७।।
स्थिर
रही नफुर्कने समुन्द्र आचल सरह चिसो हिमधु दिप ।
भमरा
हौ विश्व अर्कामा लुटीपटि मर्दछौ कमलकोटी सिपि।।८।।
पिता(वंश)
संस्मरण २२
मानव
शाखा अनेक जगत मुल उनै हुन ।
अभिमान
चलाउछौ जगत उनै चलाउथे आत्मशुद्धि धनु ।।
तिर
थियो सफल योद्धा जीवनको रक्षा हितमा धन ।
प्रवृती
लक्ष्य भाषा फैलाई जीवन भरि मनुष्य ति इश
।। १ ।।
वचौ
मिलि जुली चन्दसूर्य साथ लिई एकता भाका गुन्ज ।
फिजी
लख विचार सकल जगतका मुलस्थली र कुन्ज ।।
तारा
समान दिप्ति अज्ञाान स्वास्थय बन्यो रम्छ विकास पुन्ज ।
सन्तती
मनुका कैलासको मृत कषय रगत यि कुण्ड ।।२।।
सभ्यता
मूल चिरकालमा मनुषै मनु वनिकन ।
शिक्षा
जगतमा बाच वचाउ भनि प्यारो प्राण यौवन ।।
लाखौ
शाखा भाषका स्पर्श वृथा आदि भेषकन ।
मुल
उहि जंगल कैलाश ज्ञान खनिज हेर गोर्खालीकन ।।३।।
क्े
हेर्छ हिमशिखर्र? कुन कक्ष्य मानवता ज्ञान कुन शैल शिर ।
के
कस्तुरीको विना? कुन शिक्षा बिकासको अपार यो उर ।
के
हो स्वच्छ हिमनदी,विवुधा कुन वसुदैव छुट्टाउन तिर ।
किन
उभयो विष बुकि? कुन शिक्षा विकास यो उर ।।४।।
पmुलै शान्तिको पूर्वज इतिहास एकता हासियो ।
गरिबि
विर रक्तरंजित झण्डा विरत्व माला गुथियो ।।
एकपेटको
चेतन जिन्दगी अन्ध परम्परा विकासले भासियो ।
हित
परायः चराचर सकल सन्तती प्रेम वात्सल्यमा बाचियो ।।५।।
ग्रि
होस आजिवन राष्ट्यितामा स्पर्श अग्नि चित्ता वृथा ।
मारी
हास्यो कलि संतापले कुल मर्म चेतन मृत्यु अनिष्ठ ।।६।।
जिउनु
जीवनको मणि ज्योति समान झलमल ।
संताप
मोह शासन छाति मुल स्थुल खलवल ।।
नाना
भाषा लिपि इृक्ष्या शत्रु मानवता ढलपल ।
हिमधुल्
हामी शान्ति स्नेह एकताको छलफल ।। १ ।।
सुन
जवाहारत मणि शिर कर्मठ कैलास उजयाला ।
बिज्ञान
धोई ज्ञान शिक्षा विकासको नदनदी बहे सलल ।।
पूर्वज
क्षमा रक्षामा कति ? वंश परम्परा दिप्ति झलमल ।
तपको
योगी धरा उस्तै मेचि महाकालि शान्ति छ ढलपल ।।२।।
प््रवृतीले
घायल दिलका भुजपत्र कर्मयोगी मुख ।
सुखका
सागको सवार दिई सच्चा सहस दुख ।।
सुधा
बर्सि धरण् ितल रसिला घायल अखिल मुल ।
आजिवन
गहना सुखदुखका कृर्षि प्रमाद ति कुल ।।३।।
थर
जाति मस्तिष्क जलनिधी ओकली सहस्र सुख ।
लाटा
सुधा सृष्टि प्रतिविम्वीत भूमण्डल जिउन सुख ।।
कैलाश
शिरमा ढाकी परिशिलन विज अनि रुख ।
शुभ्र
चम्किला देवनगरी शान्ति हेर्यो निचोड वेरुप ।।४।।
नाना
जनकलवर फैलि जन्मकुण्डली यि हिमगृहाका ।
फूलि
जीवनबुटि मौलिकता गरिवि दुर हिन्दु उरका ।।५।।
पिता
वंश संस्मरण २३
मेचि
महाकाली हिमाच्छादीत स्वच्छ हिमशिखर ।
फोडि
दम्भ शेखि वहदा कर्णली गण्डीको भूउर ।।
चुरे
कैलाश मति एकताले शिक्षा समता घरको ।
भक्ति
विरलाई इतिहास छाति कृर्षि पेशा एकशुरको ।।१।।
पिता(वंश)
संस्मरण २४
भोका
नाङ्गा जन विह्ल रहयो वाक्क धन ।
गाठो
वहको कठिन जलनिधि हिमाल वस्छ मन।।
खण्डहर
रात बिते शान्ति चाहन्छ चिसो छाती।
खडल
मृत्यु मुखको नदी तरयो बतास चल्छ मन ।। १
।।
अघि
नजान्दा कैयौ कठिन ठानी लिपि भाष सेकिए।
वलुवा
पनी वतास ठानी छोपी मुख गैह्रा खाडल छेकिए ।।
मुछि
हिंसा पर्यन्त मुद्रा मूर्ति तपको ज्ञान लेपिए ।।२।।
प्रेम
माया हो, जुन निस्वार्थ धन, जात, पढाईमा छैन।
मानिसमा
हुने क्षणिक बिसेष्थालाई बेवास्था गरी निश्चल प्रेमलाई गर्न ।।
प्रेमप्रती
लाग्ने जे कुरा गर्दा पनि स्वीकार्य हुन्छ आपस्त ।।।।
यो
माथि सँच्चा र जुनी जूनी को गाडा हुन्छ।।३।।
लगभग
४।७ बिलियन वर्ष अगाडि पृथ्वीको उत्पत्ति भएको क्रमिक परिवर्तनहरुले गर्दा ।
जीवनको
सुरुवात ३।५ बिलियन वर्ष आगाडि एककोशीय जीवबाट सुरु भयो ।
अहिलेको
मानव जातिको उत्पत्ती दुई लाख वर्ष आगाडि पर्दा।।
जिवबाट
मानव जाति बनुन्जेलसम्म धेरै परिवर्तनहरु ।
जनावरहरुको
उत्पती प्रकृतिसँगको संर्घर्षमा सफल असफल ।
कोहि
अस्तित्व नै नराखेर पृथ्वीबाट बिदा भए ।
भिमकाय
डाइनोसरको समराज्य अवशेषमा मात्रै सिमित रहे।।४।।
मानिसको
बिबेक, बुद्धि, सिप
तथा तर्क गर्न सक्ने क्षमताले सर्बश्रेस्ठ प्राणी भन्नु ।
जस्तो
मानिसको वैज्ञानिक नाम ‘होमोसेपिएन्स्’ रहन गयो जहाँ होमो को अर्थ बुद्धिमान मान्नु ।।
यहा
धर्म्, बर्ग्, लिङ्ग्, जाति, क्षेत्रीयता, देश, प्रदेश कुनैसँग छ कहा ।
मान्छे
जहाँ भए पनि सबै एउटै, सबैका तन्तु, शारीरिक बानौट,।
इन्द्रीय, ज्ञानेनद्रीय, कोश
तथा प्रणालिहरु समान यहाँ।।५।।
ब्यवहाँर
मा सबैले भेश भुशा, रहन्९सहन्, बानि, भाषा
र
फरक संस्कृती बातावरणमा आधारित भए।
संसारमा
म ।
धेरै
राम्रा र नराम्रा कामहरु गरे ।।
राम्रो
कामको हामी अनुसरण गर्नै भेदभाव गतिबिधिहरु देखेर उदेक लाग्े ।
बु२िमान
भएर पनि धार्मिक, जात्भातका कुरा लगाएर सम्प्रादायिक लडाई गराए
।।६।।
देवताको
भागबन्डा , छाला र अनुहारबाट, क्षेत्रीयताको बिभेद हो र ।
आफ्नै
साथी,वंश ,परिवारलाई मार्द्छ जुन रुप
पशुमा पनि न्यन देखिन्छ ।।
शान्ति
क्षेत्र नेपालको केही मानिसले गर्दा विकृती र बिसंगतीले राजनैतिक बिकृति आयो ।
जसमा
नेताको आफ्नै ढिपी साम्, दाम्, दन्ड, भेद गरेर नेपाली
मारयो।।७।।
घरमा
बस्नेले झुपडिको दुःख भुल्छन वैरमो सिकोमा।
रातारात
धनी बन्नु, पजेरो चद्नु , घर
बनाउनु , छोरा छोरीलाई विदेशमा पढाउनु ननिको।।
पाराक्रम
सधैका लागी बनाइनु प्रतक्ष वा अप्रतक्ष रुपमा जनशोषण गरी बाच्दछ ।
भाङ्ग
भङ्गि आदर्श निती नियम समाज मुक्तीमा पर्दछ।।८।।,
जनता
र देशको सम्पतीमा राजाइ गरि आर्को बर्ग शाषदछन् ।
आफूलाई
समाजबाट असल्, सभ्य मान्छे समाजको बिकासको नेता बनेकाछन् ।।
विपत्री
ऋण सुकर्म खै नेता कस्तो भनेर सही बेठिक छुठ्याउँदैनौँ ।
धन
बल जनकोलाहल हुनेलाई परम्परा हटाउनु पर्छ झन्।।९।।
नेता
हुनुपर्छ पन्क्षिहरुमा एउटा चराले हाज्जारै चरालाई सुरक्षित आवत जावत हेर्दछ।
त्यस्तै
बादरले सम्पुर्ण झुन्डको सुरक्षा मा ढेडु आफै मर्दट।।
कमिलाहरुमा
पनि एउटा ताती नेताबाट सन्चालित भएको पाईन्छ ।
बुझ
नेता एकजना भए समाज राष्टमा चाहिन्छ।।
नेपाली
नेता सदियौँ देखी मिलेर बसेको समाजलाई जातीय र
क्षेत्रीय
भेद निर्दोश जनतालाई एक आर्कासँग भिडाउँछ्न्।।१०।।
नेता
दोश मात्रै दिने, ब्राह्मण तथा क्षेत्रीलाई शोषक, थारु मधेशीलाई पीडित भन्ने किन ।
हामी
सबै समाजको विकासको लागि लडी यिर हुस्किमा बसेर गाऊमा दंगा भड्काउने जनताले चिन।।।
समाजको
विकास पिछिडिएको समूहको ऊत्थानमा छ जातिलाई ऊस्काएर हैन ।
स्वार्थ
सिद्ध गर्ने मानवताको भावना कम समूहलाई आपशमा लडाएर निन्दनिय वेचैन।।११।।।
पिता(वंश)
संस्मरण २५
घृण
बढयो घर आगन भिक्षा ल्रिइ जा ।
त्तिा
थैलो जीवनको खोजी खलाती वना ।।
जग
ज्योति कायरता ज्ञान दिई विद्या गिरिमा ।
एक्लै
वनजङ्गलमा भिजाई कला झरीमा ।। १ ।।
गरिमा
चन्द्रै समान दिई आत्म सच्चाई अति ।
कदर
त्रानले गुरु सन्तान विह्ल छन् ति कति ।।
चौतफि
नजरले भूलै ठानि परोपकार सचचाई अति ।
आत्मा
परमात्मा त्यहि सन्तान मोह दिप्ति छ जति ।।२।।
अन्धोलाई
चक्षु खुल्ला त्यहि तेरो सनतती ।
माग्नेलाई
कर्ममा भुला यहि हो,विद्या अति ।।
सहायता
लाज छैनजनको तन मन सच्चाई कति ।
भोका
लुला असाहया तेरो आश्रयमा बाच्दो अति ।।३।।
शिकार
रोगलाई लाख बर्ष त जियेश ।
पंक्षि
उढाई प्रेम प्रणयका नैतिकता संन्देश भन्दिएस् ।।४।।
पिता(वंश)
संस्मरण २६
घटना
र घाऊ हरु सबैका मानसपट्ल मा ताजै होलान ।
गएको
अप्रिलको महाभुकम्पमा होश या सुदुर पश्चिम को
गत
बर्स को बाढिमा होस अथवा आन्दोलन हरुमा होश
आफ्नो
ज्यान दिएर भए पनि धन जन को क्षती हुन बाट
बचाऊने
राष्ट्रसेवक हरु लाई धारिलो हतियार प्रहार गरी
मारेर
घर परिवार को बिचल्ली गराऊनु मानविय धर्म हुन सक्दैन ।
एकछिन
सोचै मृतक हरुका पनि घर परिवार आफन्त, होलान
घर
कहिले आऊछ भनेर बाटो हेरिर्हेका होलान्,
सगै
खाऊला रमाइलो गरौला भनेर दिन गनेर बसेका होलान ।
यो
एऊटा अदृश माया प्रेमको सगालो हो जस्ले
सबै
जना लाई बन्धन मा बचाएको हुन्छ ।
यो
हिन्सा को जड नै जतिय बिभेद देखिन्छ ।
त्यसैले
सर्ब श्रेस्ट प्राणी भएर कसैलाईपनी जातिय बिभेद न गरै ।
सदियौंदेखी
मिलेर आएको समाजमा बिखन्डन ल्याउनु ठिक होइन ।
कैलालीमा
एक जना थारुको घरमा मर्दा पर्दा तेही छिमेकी
पहाडी
गुहार्ने हो त्यो बेला दाङ र मदेशबाट जादैनन होला र ?
राज्य
पुन संरचना र देश विकासका धरै मोडेलहरु हुन सक्छ्न ।
जसले
गर्दा सदियौँ देखीको सद्भभाव कायम रहोस् र
आपसमा
हामी नेपाली हो भन्ने आभास पनि होस् ।
समाजमा
एकआर्कालाई सम्मान गर्ने तथा मिहेनत को
मात्रै
खाने बानी परोस तर आफ्नो स्वार्थ सिद्धिका लागि
आफ्नै
कुरा सर्बमान्य हो भन्नु ठीक हुँदैन कि ?
क्रान्ती
सबै कुरा को समाधान होइन र
सबै
कुरा को बिज्ञ एक जना मात्रै हुन सक्दैन ।
काठमाडौं, मधेश र पुर्वमा बस्ने मानिसभन्दा सुदूरपश्चिमको
स्थानीय
बासिन्दालाई त्यो ठाउँको बारेमा बढी ज्ञान हुन्छ ।
पुर्वमा
मेरो यस्तो गर्नेभए पश्चिममा तिम्रो यस्तो
हुनुपर्छ
भन्नु कतिको तर्क युक्त होला ?
फेरि
न बिर्सै पहिलो कुरा हामी मानिस हौँ ।
त्यसैले
आफ्नो बेबेकको प्रयोग गरेर सदैव श्रेस्ट नै बनौँ ।
र
दोस्रो कुरा हामी सबै नेपाली हो भन्ने भावनाको विकास गर्नु आनिवार्य छ ।
पिता(वंश)
संस्मरण २७
हर्ष
सधै प्रकृतिमा हर्ष्विभोर शुषम मन ।
योग
शिक्षा साथि वृथा हैन मधुर कन्यकन ।।
रसिक
साथि हर्ष दर्द मारि चैन यि सुवधना ।
विमोहित
पुष्पवाटिका विविध सुष्म योनीकन ।। १ ।।
विविध
नाना तरङ्ग उमङ्ग कन्था प्रसङ्ग सुखि त्यो ।
हटाई
सन्ताप मोहित संसार जंजाल सुख साथि हो ।।
भविष्य
मुटु घायल विकटैको सर्भेक्षण गोला जीवन त्यो ।
फयाकि
संकट संसय दुर माजी चुमिन्छ पूज्य हर्ष यो ।।२।।
उठाई
हत्केलामा शिर विकट प्रणन्त त्याग ।
जुटाई
मानवता फुटाईन्छ भ्रान्त जनको अभिश्राप ।।
नाची
हिमगृहा कुल वंशजका अनुराग ।
रोपी
वैश प्यारको साझविहान हर्षखुराक ।।३।।
माझि
घाईते मनमंजिल रोगको कडा जंजिर ।
समता
नारी पुरुषको हिमशिखर समान गंभिर।।
उच्चा
कुल चन्द्रसुई समान मुल त्यो संग्लियो ।
पुरि
अन्भपरम्परा द्धारका जनमा गगन तप उघ्रियो ।।४।।
पिता(वंश)
संस्मरण २८
तितो
अनुभव रसस्वादनको पतन योन र विकार ।
दिई
जन्म इश प्रविधि विकास सिप वैसमा नमार ।।
जीवन
अर्धनग्न अश्लिल विकार त्यो हार ।
समान
श्रद्धेयबाट यात्रा जिउने जनको उपहार ।।
१ ।।
फर्रर
हल्का पयरका यौंन क्रिडा स्वच्छ त्यो जवानी ।
हार
हैन चर्चामका सजिनु लुटिनु वलेनीको नारी कहानी ।।
कति
वीर विते युद्धमा विरङ्गनाको शहाजात ल्ट्ने गैर कानुनी ।
हार
के जीत ऐश्यवर्य यशको जल्दो वल्दो जवानी।।२।।
नौला
लहर आशा उमङ्गका चेप्टिने यो छाति ।
यौन
मसला पर्यटन गरि वुच्चिने भाषका वुटि ।।
गरिबि
कलिलै निमुखा विमुखा जूठो चुल्हो गर्ने कुटि ।
वेश्यवुति
महानियती साझ भोगविलासमा जन जुटि ।।३।।
कालि
गोरा सहचर प्राणन्तक अनन्त गन्थन वृथा ।
डुवे
जन स्वलिला आपत आशु क्रन्द्रन ति मुखिया ।।
पुरुषत्व
घर आगन डुलि प्रेमलिला कैलाशका लक्ष्मि धेर ।
विषम
सुधा श्याम कर्मठ तुच्छ यौन जमाई संकिर्मण डेरा ।।४।।
आपद
भारि हुदा कठै कति जाघ सुन्दर मरे ।
भय
रोगको गाउघर छेडि डुवे सेवामा अगति परे ।।
कतिपय
हिमालका वनबुटि संगै ह्रिसकको आहारा बने ।
कति
चूलो बलेनीका दासि मौन जिर्ण गुजारामा तरे ।।५।।
आत्मकथा
लुकि मरी गन्थन गुप्त जन रुप अनेक ।
रुग्णशैया
थामि वज्र सहन घेरा किल्ला यि बन्देज ।।
जागरुक
जागरण छिमेकी खाडि झाडि रुने अनेका ।
मास
पूर्ण भो उध्रियो मृत्युद्धार शोषणमा छैन विवेक।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण २९
किर्तिस्तम्भ
स्वसमय जनहित स्तुप ठडाई ।
दम्भ
शेखि कलि कालमा निमुखा देख्छ लडाई ।।
स्मृति
लिपि तिम्रा समाज विपरित होडबाजि र कज्जाई ।
लोप
हुदै हानि हुक्यो मरयो आत्म अहित के सच्चाई
।। १ ।।
यश
सोधि प्रकास शैलिले नाशैमा पर्दो कालगति ।
फेरि
भाका कलुष विषबमन लोभि कृत्रिम पापि ति छाति ।।
सगालि
म,
मेरै वशमा ना यहलिला तमामै कति ।
यथाशक्ति
लाग्नैमा फोडि हिउ ठण्डा गराउ वीर छाति ।।२।।
लेभी
सम्पादनका कृपण टाठावाठा देश भडुवा ।
हासि
काल बल्दो नाशै टुट्यो कतै पापि हरुवा ।।
विधिवत
विर्सजन देहमा विकृति संताप डढुवा ।
पाखण्डि
पातकि इशका जीवन चुडि संशय हरुवा ।। ३।।
जन्म
हिम गृहामा यशस्वि वीर वास गास कति ।
कृषि
प्रमाद मोह ओतप्रोतमा चपाइर्ए अनुहार सन्तिती ।।
वश
मोह घरआगन प्रेम प्रण्य साआनान्द अति ।
तयागि
राग विर्सजन देहमा फूर्दो विकस शिक्षा कति ।।४।।
हिमालि
शिखरको इश बस्छन् घेरी हिउ जाडो अति ।
प्रकाश
रत्न धातुको भूगर्भमा बन्द पथपथिक रमे अति ।।
वित्छ
अवशेष निधिको विधि पुर्वजले मानि अति ।
रक्षा
हिमगृहको खाद्य खनिज ढाकि बा््््च्छन सन्तान ।।५।।
पिता(वंश)
संस्मरण ३०
पग्लि
देशको रुग्ण तत्व जटिल भारि ।
शिक्षा
विकास डूल्दो घर आगनको भिखारी ।।
तिम्रै
गतिमति माटो खोज्छ औला भागय विचारी ।
तत्व
खनिज कहा , अन्नप्रमाद तिमि स्वेच्छाचारि ।। १ ।।
उठ
वसुधा जान भाष लिपि ज्ञान पल भरी नियाली ।
तल्लिनै
एकचित कला संस्कृती प्रविधि शिक्षाले विचारी ।।
तत्व
स्वम् खोजी बुझी त्रान भर्दछ शिक्षा बाचि ।
गनि
सकिन्न तारापुञ्ज भई वंश परमपरामा भिज्छ छाति।।२।।
ज्टिल
केहि छैन दुर छ सर्व सुखले अति ।
माटो
जटिल केहि छैन सर्व सुखमा चिनि विनि मुखाले कति ।।
यै
माटोमा बिकट हटाई प्रभात ल्याउनु छ जनले ।
यहि
मिलि एकता तत्व समेट्नु नरुनु संतापले ।।३।।
मेह
पुरा तल्लिननै जीवन रहदा साथी सदा ।
सयौ
जानी जटिलता गाउघरको कल्प तराई भिर पहरा ।।
वगालै
सुखको वुटि जीवनमा यात्रा हराभरा ।
निरोगि
आत्म शुद्ध गोठ खरक वनिता वसुधा ।।४।।
हिउका
पाटनमा स्थलै पनि जलै शिला फुट्ने ।
शसिकमल
जस्तै बहूविध नेपाली एकतामा जुट्ने ।।
शाहास
कति ,
अमृतसरि जडिबुटि खाई रसोद लुट्ने ।
चिन्जीवी
योगी हिमाल पहाड तराईका जन शान्तिमा जुट्ने ।।५।।
रोग
रहित सिचित हिमगृह सेवक तिमि वन ।
लाखौ
बहुविद्का योद्धा वैरले फुटाउछ एकतामा आउ जन।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण ३१
बक्ने
तृष्णका दनदन ज्वाला पथ्थर वल्यो।
शारिरिक
रचना मानवता चिन्ता तित्तमा ढल्यो ।। १ ।।
झुमा
चौरी च्याखुरा जल पिई वैशले जीवन बोलयो।
इश
कुन यात्रामा? शौम्य राजहंस रोगले चल्यो।।
काल
वायू हिमाली कायको एकमुठि माटो बल्यो।
च्ुडि
चेतना शून्य घमण्डी स्थूल नरक भित्रै वल्यो।।२।।
भग्नावशेष
शिवको वनजङ्ग कैलाश फूल्यो ।
तोडि
शेषि इतिहास खण्डको विशाल फूल फूल्यो ।।
आध्यात्मिक
उपलव्धि चिन्ताको काल हासि डूल्यो ।
चराचर
सकल जगत फासोमा नाश त्यो भूल्यो ।।३।।
हिमाली
प्रेम उपवनमा हुनुनु युद्ध बतासै चल्यो ।
राखि
सम्मान भाई वान्धव प्रेम भिक्षा घर आगन रसिक चूम्यो ।
मृत्युले
रगत बहाउदै संन्तापमा इतिहासै भूल्यो।।४।।
पिता(वंश)
संस्मरण ३२
किर्ति
कटु सिप अनुभव लिपि पढाई सिकाउद ा।
रोई
मर्छन विज्ञान विकट ज्ञान त्यो झुकाउदा ।।
घायल
शिर,चुरा पोते गोलि मनको छोडिदा ।
टुङ्गाई
कटुवोलि धर्ति भेषभुसाले चेलि सजिदा ।।२।।
कसि
पटुका भोकमा गरिवी ,कन्दमूल भ्रमण ।
जडीबुटी
चपाई गाउघरमा धर्ने शिरमा चन्दन ।।
धर्ति
र भेषभुसाले सजिने नेपाली गर्छन् कर्मण ।
वैर
सामु झुक्दैन शिर छाति यि पोटिला नारी पुरुष र नव यौवना ।।३।।
रुदीनन्
आमा यस धरतीमा सुरक्षेत्र का खर्क सजाई अति ।
काखि
च्यापि एकता ,विष बमनलाई फुलाउछ जडिबुटि ।।
द्धार
उनै इशको बक्ष्यस्थल हरितकण च्यातिएका कति ।
रगत
पसिना किर्ति नाटक बनि बर्षा रुवाउछ अति ।।४।।
जानी
सकल प्रमाद कृषिमा चन्द्र चादनि अति ।
मिटाई
थकाई प्रगकिो प्रमाद समेटछ यो सेढाई जाती ।।५।।
पिता(वंश)
संस्मरण ३३
कागजी
चेतना वैरले हिसि पनि मर्दछ ।
मौन
स्विकृती दिदै आधुनिक हत्यारा वन्दछ।।
पाशविक
हिंशा राग देषको भलादमी उ ।
सभ्यता
ढल्काई जुल्फि कड्काउने चेतना हु ।। १ ।।
समग्र
वैशले धिपधिप घमण्ड पातकी कुचेष्टा ।
रोष
द्धैष ढागी धूर्त आडम्वरि के कता ।।
दिई
ज्ञान कागजले नैतिक आचार संहिता ।
फुट्यो
मन सडक गल्लि पङ्गुपनले कता ।।२।।
हल्लाई
लौरो यूद्धले मानवता वैरले ।
पियो
रगत के पायो कोई?कता विकटले ।।
नाना
सुस्तै कटु वोलि मिले भूलभूलैया ।
संशय
रुवायो पल सुख हुने प्रेम प्रणयले ।।३।।
हानि
पत्थर यी तिम्रा चेतना फुटाई दिउकी ।
विशाल
रक्त कणिका वनि रोग विषाणु भरिदिउकी ।।
चैतन्य
शून्य छटपटाई चेतन कागज यो दिउकी ।
होश
हवास अनुभव वैर प्रस्टाई देखाउकी ।।४।।
उठे
फुटे रिस वैभवमा छाति हुन्छ चरचरी।
सुस्तै
रुमलिदै व्याप्त यो धरती धरि घडि ।।
के
हो नाम थर गोत्र जाती के चढी ।
सवार
रोगको उपद्धेयता र उद्योग के ?
अनुप्रस्थ
निर्ज हत्या गर्दछ लडिवुडि ।।५।।
फाइदा
केहि छैन हानि जीवन रिसमा कलिला ।
अति
दुर योजनले फाईदा वेफाईदा सलिला ।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण ३४
मूल
यहि व्यासि थतरिथरि ति मालिक ।
मूल
सत्य त्यहि शशि युग पुरुष वालिग ।।
कतै
मनुष घरेलु हतियार ।
चलाई
हंस सरि तलाउका विश्व यो आखिर ।। १ ।।
धनि
त्यो प्रमाद माग खड्के जीवन वित्यो पुरा ।
सकलै
तत्व मालिक हुदै गर्दो समाता सस्कृती कुरा ।।
कला
कैलासको देखि सज्जन ज्ञानले ति पुरा ।
दुर्जन
चलाई कटुवचन काण्डा विश्व अठौह चुर ।।२।।
परिचयबोकि
हिम शिखर तिमीलाई हेर्दछ ।
धरा
गगन कैलाशको एकताले बेर्दछ ।।
आउ
छाति मिलाउ पुरानो भण्डरै बोल्दछ ।
वाहू
छोटा ति हात नलम्काउ रापले पोल्दछ ।।३।।
दर्शन
कुटिलता निरक्षर सित वसि ।
पहाडै
चुचुराका गोरखाली दृढ पटुका कसि ।।
खनि
कन्दमूल जडिबुटि आहार बिहार रथी ।
तन
शुद्धि योद्धा वीर पूर्वज विश्वका महारथि ।।४।।
पिडा
कुण्डा नदि स्वच्छता फेरी जाउ।
धन
कैलासको वनवली सस्कृती हेरी आउ ।।
पुरानो
खनिज बसुधा २र२र रमाई आउ ।
फोडि
विकास वृथा गन्त्धे पोको लोभको फुटाउ ।।५।।
बहुविध
धरा तिम्रो वीरको छाति उचा अति ।
देखि
मरे जन ज्वाला खैचदै बाहुवल कति ।।
नासै
जल जमिन जंगल पिई आसु कुन्नि के ।
प्यार
सालि र सन्तानका पुस्तामा पूर्व मरे सरोवर कति ।।६।।
अपिस्थ
शिरको आशु नदनदि दुर्ल अति ।
हेर
कैलास पहरा छहरा विमोहित ति कति ।।७।।
पिता(वंश)
संस्मरण ३५
खोजी
खोज मन विकराल तृष्णमा अति ।
हत्यरा
हैन स्वच्छ स्वार्थ विहिन कालगति ।।
योगि
महन्त साधु जीवनवोध हुदामा कति ।
मेृघ
सच्चाई वर्सन्छ जल नसिद्धिई धरा अति ।। १
।।
धुलाउछ
भूतल अन्याय अत्याचार बल्दो घृण राय ।
प्रचार
शिक्षाले उन्माद परस्त्रि त्याग्ने त्यो राप।।
व्यवसायि
व्यभिचारी र स्वेच्छाचारी घृणि अनुराग ।
त्याग
भूmल्को प्रभात फोस्रो शिक्षाले मालि गुणका जाग ।।२।।
विहार
आत्ममा वचन चाल कैलासको ।
बाहूवल
छोटा विकासमा लाग्दैन हात सुनको ।।
नौलो
जीवन दिई थैला सुन के गुण धनको ।
ञञञत्याग्दैन
रोग प्लयमा रोग बोल्छ घृणाको ।।३।।
नाचि
संसय केहि ,केहि छैन तन वशमा ।
हासी
शून्यता उन्माद मृगतृष्ण कान्ति छ कहा ।।४।।
पिता(वंश)
संस्मरण ३६
लेक
गुरास फुलि जडिबुटिले झुल्दछ ।
बनउपवन
मैदान तरेली अन्न प्राणजन्य झुल्दछ ।।
चरा
च्याखुरा प्रेम मोहले गगनविषे डुल्दछ ।
जे
विजन झरयो वन आयो मानव त्यहि भुल्दछ ।। १
।।
हेर्दा
नाङ्गा हर्रा वर्रा टर्रा ति जडिबुटि ।
प्राण्धान्य
बिषमता पहाड पर्वतले प्रकृती ।।
दिई
उच्च हिमाल जलजलधिको खनिज बुटि ।
समता
छ सकल चराचर एकता हास्छ कुटि ।।२।।
मधुर
मुस्कान ऋतुको दुर्गम पनि सुगम ।
पाक
सिस्नोको उसिनि खादा शान्ति हरघर मन ।।
फापर
कोदो पिधि रम्यो खुस धन्य जीवन ।
शुद्धि
प२मा हस्ता बलिष्ठ बाच्ने प्राण हो धन ।।३।।
देखि
गाना जीवनको नृतिका आरोही स्तन ।
विमोहित
हर्षका कोमल अवयव कामतुर सुवधना ।।
चपाई
चाटिएका मोहले बिडम्वना शत्रुता यो मन ।
फेरी
स्वच्छता आतुलले शौम्य ,जवनीको जीवन ।।४।।
पिता(वंश)
संस्मरण ३७
कान्ति
लेक बेसि द्यौराली हुदै ठोकिने विलिन छ ।
दिप्तिी
आलस्य र जाघरको दोधारमा बर्जिन्छ ।।
चपाई
शान्ति चेप्टो हुदै लाज पचाई धक लुकाउदो छ ।
मधुर
मुस्कान ऋतुको दुर्गम पनि सुगम ।
पाक
सिस्नोकपुग्ने धरती हाम्रो प्राणधान्य अन्न जल अमृत मह सरि ।।
भ्रमरा
माहुरी मधु सम्हालि गुरास चिउरी घनघोरी ।
ज्ञान
हास्छ सकल नेपाली एकताले धरा रम्भ्य मनभरी
।। १ ।।
लिई
चिम्टी माटो शान्ति किल्ल कागडाका जाघर ।
सकल
हरित गुफा इशमण्डलको मनसपटलको उत्साह ।।
हिमधु
बिश्व वन्धु एकता शान्ति विज तिमिी लाई त्याग हिंसा ।
जागरुक
विरत्वका उोद्धा हामि नमार भन्छौ अहिंसा ।।२।।
परिशिलन
टुट्छ विश्व गोला वारुद फुट्दछ ।
रगतम्वै
भूमिमा मृत्यु चिहान कहा जुट्दछ ।।
काचा
अधुरा मोह सब्जि फलफूल खाई ।
संशय
किन,बिकास कस्का लागि पुस्तालाई कुन जिलाई ।।३।।
कहा
किल्ला छ मृत्युको तरो नाम उपनाम के ।
युद्धमा
कुन जितिस, प्रेम घरआगन कहा छ बाच्छ के ।।
कहा
छ बन्धुत्व भाईचारा ,लोभ धनमा स्वार्थी त वाचेस
।
द्धार
त्यहि शोधकर्म नभै खरानि तेरो माटोमा छोडिस।।
अनन्त
जितिनस तैले शेष लोभ दम्भ आरिसमा गिर्दो लाछि ।
मुन्टो
उठेन कला सिप कौशल नदिई मारिस आफनै जाती ।।४।।
खवरदार
तेरो चञ्चलता यहा प्रेमको घरआगनमा ।
रोग
र किटाणुले तलाई गलाई मार्छ सक्छस के विषाणु जगाउन ।।
त्याग
हतियार सन्देश शान्तिले छाति मिलाउ एकताले ।
रोइ
पश्चताप किन मर्र्छा जन वाच इमानदारिले ।।५।।
पिता(वंश)
संस्मरण ३८
श्रद्धा
पुरा कवि लेखि मरे गितकार गाउदा विते ।
बुढापाका
गल्लि शहरमा सुन्ने ति मधुर भाका ।।
हिमाल
पहाड तराई जागिरे डुले फिरन्ते बोझिला ।
काम
धन्दा भन्दा आर्थिक चुसाह नेता कर्याकर्ता फन्दाका ओझिला ।। १ ।।
गाई
गोरक्षनाथ देवि जल जमिन नभ यि पवन ।
उत्ताउला
धर्मचोर बिद्धान बनि ओछाउछन् धन ।।
फिरि
शास्त्रै घरआगनको चोरी उनका देशमा सजाउने ।
सोझा
विकाउ धर्मभकारी अरु धर्मकले बिकाउने ।।२।।
शास्त्र
थिए गुनि मुनिहरुको तपमा बाचि लुकेका ।
बिनि
घरआगनका जडीबुटि संगै स्वदेशि कुटिबाट लुटेका।।
त्यागि
अनेकौ होड श्रद्धा गोठाले रक्षा गर देश जुटि ।
चरा
च्याखुरा हाडखो जीवको रहदैन लादै छन् लुटि ।।३।।
साथि
समकक्ष्य विद्यार्थी गुरु पुराना ।
शास्त्रै
पुरानो धर्मग्रन्थ राम्रा ति विराना।।
गुन्जन
गित वीर ध्वानी बैरलाई हाक ।
पश्चतापको
पोखरी पौडि विश्व नेपाली सिक ।।४।।
जता
भेट्यो मोह लोभले प्यारो वित्दछ ।
छुट्यो
चेली र भाई साथि युद्धको मूल फूटि सुक्दछ ।।
चुडिएका
मोहमा चिर्विर स्वार ध्वानि टुट्यो
।कोक्काई
खादा मोह आशुले श्रद्धान्जली जुट्यो ।।५।।
पिता(वंश)
संस्मरण ३९
बनको
बाको लुछि जीवन शोध गर्नुछ ।
चुत्रो
भैकाफल प्रकृती पहरा हितजन्य छ।।
जलुको
कञ्चरो शिलाजीत जनको प्राणधान्य रहयो ।
आरोग्यले
चपाई जडिबुटि निर्जल जिवन वितायो ।। १ ।।
पानि
साग सिस्नो आहारा शान्ति दिलका ।
न्यू
आर्थिक बोझका विश्वास बाच्दो हितका ।।
लोभले
विश्वको कैयन विकसले दिलमा के ल्याए ।
घमयण्डको
अफावाह युद्ध गोला वारुद र संशय ।।२।।
विज
कलहमा शेखि दम्भि लोभी पापि वान्धव मारिए ।
दिल
छटपटाई प्यार मारे कि त मृत्यु पर सारिए ।।
कैयौ
फलफूल प्रेमको मह सरि नासे ति पतझरि ।
नागिदै
आलो रगतको डोब क्रान्ति जनयुद्ध हरघरि।।३।।
गलिनु
पिडाअग्नि हिरा जडित भौतिक सुख ।
के
हो काचा फल टिपि तारा लुक्छन् गगन मुख।।
घुमि
घरआगन हिंसा वनउपवन डूलो अति ।
प्रेम
वसको देह आत्मा आत्रलान्त राष्ट् अति ।।४।।
मृग
जराउो वनउपवन शिकारि देखि भाग्दछ ।
रोग
नै प्रेम वैरले उस्को जीवन दान र भिक्षा माग्दछ ।
विजन
जीवनको आत्मा हो इश मानेर लान्छ कुन शिकार ।
फलफूलले
प्राण नधाने म२मांस प्राण हाक्नु कुन विकार ।।५।।
शिकारी
विर्से बाटो भनि घर आगन एकतामा जुटि ।
बस्छ
आत्मा छाप गहिरा सागर त्यहि दिलको कुटि ।।
रुन्छ
दिल अपदले क्रान्तमा भाई वान्धवको मोह फूटि।
लेप
गोला वारुद र गन्धले रुवायो विश्व संशय ।।६।।
कति
मरे विना जलै धरति रुवायो कति ।
अैटया
मरे भनि गगन तारा लुके जाति ।।
सूर्य
चन्द्रमा तिमिलाई हेर्छन् तिम्रै प्रगति ।
भौतादिै
विश्व आक्रान्तमा घुम्दो काल गति ।।७।।
छुटे
अश्रुधारा आशु सुक्दै पूर्वज श्रद्धाले अति ।
चक्र
समान घुम्दो विश्व भाकै पुराना कति ।।८।।
पिता(वंश)
संस्मरण ४०
म
छु एकलै जन्म मेरो सकल सुन्दर घर ।
चोमि
हृदय मायाले हिमाली थर मेरो भन्नु के छ र?
उव्वाई
सकल धरि सााक्षि थियो प्राणग्नी ।
कुलै
पूर्खाको कृर्षि पेशा विधि हितकर बसुधा
।। १ ।।
चुनी
कुनो खोल्सो सुन म फोड्छु छातिको ।
कूलो
गैचि गर्जनले साधानामा म छु रनभूल ।।
नजानी
ज्ञान ख्दयमा नदी शैलस्थानी भूउरको ।
फेरि
विनियम वाला पूर्खा गतिविधि एकसुरको।।२।।
फोडि
विकास अनेक स्थलमा सेवा यो प्रतिष्ठान ।
आत्म
फिरि सुन्द गाउघर मोफसल दुरदराज सौम्य सदइच्छाका जन।।
अन्याय
नद वंश पूर्खा र भविष्य तर्छ इतिहास निष्ठामा।
भुलि
मार्ग मर्छ दम्भ शेषि धूर्त हटाई कुचेष्ठामा।।३।।
राप
हुन शान्तिका लोचन बन्द छ मन ।
नासिन्छ
अहंम् पर स्त्रि कूभलामा धन ।।
तल्लिन
असफलता शुष्म सफलता शुवदना ।
शास्त्र
पढ्नु वेदले यहि मर्दछ विज्ञान ।।४।।
सिप
कला कौशलले शिक्षामा वनचर बन्दछ मुखिया ।
ज्ञानले
उद्योगधन्दै सकल जन चल्यो जीवन सुखिया ।।
निर्देशक,खानि मजदुर बटुवा डुलुवा छरिता ।
तपस्वि
राष्ट्विकास शिकारी,रोगि अनि कुटिल ।।५।।
सबै
घर गाउ समाजमा सेढाईका मेला पातमा ।
रमे
इश रंनिन जीवन रौनकता सकल बस्ति बासमा।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण ४१
गाइने
बहकारी कवि कला हुन पूर्वजका ।
हितार्थी
घर आगन डुलि अन्त छ दोविधाका ।।
पथिकहरु
प्रभृती पेशा ढोली निर्देशक ।
हितकै
लागि लडे वीर विरङ्गना वनजन जस्तै अनेक
।। १ ।।
लडे
डोया राज्यमा मुसलमान सामू कैयन सिलाई मरे ।
बाचेका
जनै र मुसलमानको दण्ड जरिवना देखि भागेका।।
झुलाघाट
महाकाली तरि मल्लराज हुदै बाग्लुङ्ग र पर्वत हिडेका ।
नमिली
हिमचिम त्याहावाट रागिनास लम्जुङ्ग हुदै कर्मदा छेउ चिति बसेका।।२।।
मालि
फूल बगैचा घर आगन फूल्दो जीवन ।
हलो
कुटो कुदालो बनिवूतो ऋणि छैन हित स्वम् कठिन ।।
दिनहू
सौजन्य पुजा धर्म निष्ठा वा अधिकृत विते टाढा मन ।
स्वम
के हित पराई आमा दिदि वहिनी रक्षाको कर्मदा आगन ।।३।।
पढी
गुनी बहकारी शिक्षागणमा बन्छ मुखिया ।
उपयोग
ज्ञान उद्योगले धन्दा चल्छ जीवन त्यो सुखिया ।।
निर्देशक
खालि वटुवा डुलुवा ति छरिता ।
तपस्वि
राष्ट् विकासमा शिकार रोग अनि कुटिलता।।४।।
पिता(वंश)
संस्मरण ४२
वाटो
जीवन गुजारा यात्राको केहि आश जवानी ।
अनुभव
त्यहि अनुमान के ? तुष्टा रागि यी जानी ।।
बरु
भयङ्गार गिठा कन्दमुल वनप्रस्थ चाहानी ।
किन
कमजोर वनाउछस् ? मान्दैनस् निस्प्योजन ठानि ।। १ ।।
बाटा
भरीका एक चिम्टि माटो तलाई चाहिन्छकि ।
मैरै
खा२न्न भनि चेतना सोचेर पाइृन्छ कि ।।
जा
भाग मधुर कन्द मेरो तृष्णा लिई ।
विदा
तलाई वंशको तिलन्जली यो दिई ।।२।।
मन
वह डुल्दा जडित मुगा मोति के ?
विदा
ढयाङ्गग्रो ठोकि अनायाशै पढाउने रागहरुले ।।
छुटेको
बसेको गाढिएको त्याग हत्याई दे ।
घनघोरै
वज्रपात चराचरै नै छोडि दे ।।३।।
वडारै
घनघोरै हैन जा वैर त वोकि ।
छुटेकोवनमान्छे
हैन जा रात्रि धोको।।४।।
आदेश
तलाई जपतप अनायाशै भाग तं ।
खर्वारदारज्ञान
ध्यान शिक्षा स्वास्थ्यमा आउन ।।
बन्देज
तलाई विकास पद कमल चियाउन ।
छिटो
भाग पथ शुद्ध नैर त रुग्ण ।।५।।
गहन
सोचाई यौवन पौढ गला गलामा।
रुनु
नपरोस हस्ताक्षर यी तलाई समावेदना ।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण ४३
साथि
त्यागि थामि वीर गतिला ।
निर्जन
बज्रै खोला भलर्नाै भूउर अति रसिला ।।
यात्रा
आरण्यक एक जुट प्रविण ।
अभ्यास
अनेक रातदिन तिखर्ति जीवन ।। १ ।।
लेखा
जोखा मूल अनमोल रहे यी विशाल ।
विचित्र
कठिनाई धैर्य आत्मा अति कोमल ।।
जीवन
तितिक्षा शिक्षाले सुखदुख भुवन ।
लमतन्न
भालु सर्प वनि पिडा डस्ने यौवन ।।२।।
लुकाई
लोचन स्थानमा उकाला ओरला यी ।
रमणिय
प्रकृती नयन उ, शिर लज्जाले अति ।।
फुलि
चम्पा चादनी फैलाई क्षितिजकन ।
फल
यो जीवन आतुल सभ्यता शौम्य मन ।।३।।
आजीवन
साथि पथिक रहदा अधिक क्षति ।
फिरी
वनजङ्गल सुप्रभात विते पूर्वज कति ।।
पर्यन्त
दुख आला पाईला गोरेटोको डोब ।
लाल
मन ढुकक भो त्याज्य मन विकार रोग।।४
चिन्ता
कलिका संशय मृत्यु सगै हास्दछ ।
नभ
नाथ असाहयको धैर्य आफनै भनि नाच्दछ ।।
दिन
रात भय कार्य गहन ति काढा ।
दोसाधमा
उभ्यो जीवन शैया रहन्छ टाढा ।।५।।
अन्नलटरम्भ
काचा एउटै खादामा सुख अति ।
सानू
एकमुठि जलको स्वच्छ तनमा दिप्ति वाच्छ जति ।।
मास
के ?
बर्षो खाई पिई किल्ला भारि बादलले अति ।
भित्र
जडीबुटि टोपी हिउ भिरि जन्म पूर्वज कति ।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण ४४
हिमालय
इतिहास वेद अहोरात्र साथि विकासको ।
गृहामा
अन्नपात प्रमाद तेजिला आत्म ति ल्किष्ट ।।
गर्भ
खनिजको उतुङ्ग पहरा शैल हिमश्रृखला ।
जन्म
बाहूबलिष्ठ राप निवारण शान्ति विश्वका ।।
१ ।।
ढाकि
स्थूल गादो पटुका खुकुरी बसुधा हैन गुनिला ।
हाकै
विश्व दियोस वनका हायू विरतवले अन्त छ दोविधा ।।
थर
जाती एकता भित्र वसि जडिबूटि यी सुविधा ।
डटी
वीर मर्दछ संशय दू पारि विश्व सुविधा ।।२।।
बनवासि
अज्ञानी भनि बुझ निति रिति मनोभाव ।
विह्ल
छैन आत्म मर्छन भाषा लिपि र शास्त्र शाख।।
हिमाली
शिल्पकला जल टापू निर्मल दह ।
सक्दैन
झुक्न झुक्छ विश्व बाहुवलमा समकक्षा ।।३।।
आशन
शान्त शिवशक्तिका प्रविष्ट ज्ञानका मुहान ।
भक्ति
गाथा हाम्रौ राष्ट् शान्ति गौरव हिम मुहान।।
महिमा
गाउने मात्र शास्त्र धर्म हिन्दु हैन ।
जीवन
मंन्जिलका नौलो विकास र चैन ।।४।।
अस्मिता
मूहूर्त उच्चाई हिमाली कला संस्कृती ।
झुक्छ
सज्जन फेर्छ निति रिति र स्थिती ।।
प्रत्यक्षै
विषमता भूगर्भ हामी कन्दमूल जलले अति ।
साचि
आफनै पन ज्ञान शिक्षाका वसुधा कति ।।५।।
पिता(वंश)
संस्मरण ४५
डाडाकाडा
विकट अघोषित विश्व हिमचुलि ।
विधि
प्रकृतीका गाडि तेज तुक्ष्टा भुलि ।।
वितृष्ण
विकल इतिहास रहन्छ डुलि ।। १ ।।
चरा
च्याखुरा झुण्डिने भिड शिरलज्जाले ।
सिकि
कठिनता टम्म लिपि प्रकास मज्जाले ।।
मुलै
भावार्थे पदार्थको रक्षक नरनारि सज्जाले ।
डर
धक भाष संस्कृति गरिवि र मौन ।
हितकर
छदमभेषि हृदय विदारक शान्ति सज्जाले ।।२।।
प्राण
संकट चट्टान प्रतिमूति गोर्खाली ।
छुट
चन्द्र सूर्यलाई बाची रमाई शिर उचाली ।।३।।
विषमता
खोला कन्दरा कलुष आसुतोष ।
गह्रा
पैहा्रा महासागरका पहरा द्धहरा छैन छदमभेष ।।
खुडकिला
नअडिने पशुपंक्षिका लिस्नु समान ।
हे
विश्व साग सिस्नो बुकि अहित नठान ।।४।।
विवशता
हाम्रो विविधता जीवन झुलुङ्गा डुङ्गा तर्दछौ ।
अवनति
विग्रह अनिवार्यता हैन युद्ध हामि टार्दछौ ।।
सहायता
विश्वलाई कन्दमुल खाई भाङ्गो टोपि इ ।
अनिष्ठा
है खुकुरी दौरा सुरुवाल सधै वोकि ।।५।।
संकट
शिराधार्य छ गोर्खालीको गरिब छैन छाति ।
होड
हैन विश्व तिमिलाई सहायता चाहिन्छ कि साथि ।।६।।
पिता(वंश)
संस्मरण ४६
थर
जात मानवका पूल फड्का तीर हुन संघका ।
पशुपंक्षि
समान नरनारी चढि डुल्ने भीड हुन ।।
गाडि
नौका गोखर्मलीको खुट्टा नाङ्गै लड्कन्छ ।
नौतला
नौरङ्गि जन विश्व हाम्रो धैर्यतामा भड्कन्छ
।। १ ।।
र्छलाई
याक यति हिम मानव हाम्रै छ।
जङ्गली
पाखे जे जस्तो हिमशिखर राम्रै छ।।
लोभ
छ बिश्व तलाई खनिज खा२ प्रचुर छ ।
वाहाना
फिरन्ते मात्र हैन रंग रुप तेरो चाम्रो छ।।२।।
तिखा
आखा हाम्रा म्यूजियम विशालु तिमि जान्दछौ ।
नाना
जुका समान उपिया उडुस भुसुना ठान्दछौ ।।
दुर्गम
विविधता स्थल जल जलाधीको इतिहास रच्दछ ।
झुक्दैन
गोरा काला झुसिला खैरा डास वीर जान्दछ।।३।।
जम्का
भेट सर्प च्छिु अजिङ्गर ति भालु ।
वनजगंल
सुरम्भय तितिरपंक्ति कालिज मुनाल राहू ।।
पानि
पटुकिमा भिजाई अन्न फुल्ने पहाड सुरिला।
गोठाले
बसुधा वनिता टागि खाने भूइकाफल र कुरिला ।।४।।
पिता(वंश)
संस्मरण ४७
खोजी
अल्पदो मूलस्थली र मौलिकता ।
भेषभाषा
संस्कृती शैलि वैदिक हिमश्रृखलाता ।।
रक्षित
धरणी तल थलामा रम्भ्य ज्ञान भण्डार ।
कैलाशै
मानसरोवर साथि उच्च हिमाल ।। १ ।।
मानवता
दशदिसा विश्व थर्काई पृथ्वि यो चर्कियो ।
डुलि
प्रेम वन उपवन तारा घर्काई फर्कियो ।।
दुखै
आफनो थियो हाक मृत्युलाई ।
चन्द्रहात
भई जीवन गुजरा पक्रियो ।।२।।
भाषण
उ२ारका खुलेआम त्यो के थियो ।
नारी
अपहेलना हकहित धैर्यको वाध नै टुटिगो ।।
कार्वाही
निलम्वन कुटिल मुख यि शिकारी ।
समान
भनि भिन्न गुणको गोली त भिखारी ।। १ ।।
कुटिल
चातुर्यले हिंसा विदत्व दिग्गज गर्दछ ।
फैलाई
चौदिशा गोलि निहित स्वार्थ फासो पर्दछ ।।
करोडौ
आत्म लाखौ शस्त्र घरद्धारमा ।
पुजा
प्रेम डुली आश्रय विश्वकको मानव मन ।।२।।
खतारा
त्यो शिकारी कुटिल मन ।
शयौ
छाति पिटि रुन्छन्,निशाहय ति ति शुद्ध गुम भई कन ।।
खाटा
बस्छ निको वरु घाउ ।
बिशालु
हिस्रक गन्धे घातक कुटिल वोलि तनमा ।।३।।
पिता(वंश)
संस्मरण ४८
वोलिमा
लख छ कटिबद्ध स्थानि घर ।
मार्देनन्
थकाई मनमा अतिप्रलाय वाधाले घर ।।
अणु
योग तनमा सफल सकल जीवन ।
केन्द्र
सद्व्रत पथको त्याज्य भौतिक जीवन ।। १ ।।
घृणा
आक्रोश निधि निति अस्ती्रत्वहरु ।
भड्कदै
लक्ष्य निर्जन पश्चताप बरु ।।
हस्ताक्षर
भेदभाव मौन स्वीकृति रुग्ण चेष्टाहरु ।।
पिडा
बल्यो मृत्युशैयामा अतुल आत्माहरु ।।२।।
विषता
प्राङ्गागढ आगन पनि सानो छ ।
प्रतिज्ञा
सद्भाव गुजरा र्हदय चानोमानो छ ।।३।।
घन
जङ्गल उच्च पहाड पर्वत तरेली ।
सिको
विदेसिको लिने स्वदेशि अथक परेली ।।
ज्ञान
ज्ञुन वुकि विष बैलाश वेद साक्षि छ ।
पढाई
नैतिकता चन्द्र सूर्य भन्दा माथि छ ।। १
।।
सेवा
मुटुमा कम्मर कसौ बाध्य ति अपुरा ।
भिर
पहरा कृषि प्रमाद इतिहास पुरा ।।
सयौ
कटु वोलि शस्त्र शास्त्र धरातल ।
विरताको
सिउदो भ्रान्त हो हेर हाम्रो आचल ।।२।।
संकल्प
गरिबि शिक्षा पूर्वज तिर ।
प्रवेश
दिप वेद साक्षि जीन्दगी चिर ।।३।।
पिता(वंश)
संस्मरण ४९
सपना
गण मिलि पूmर्दो चन्द्र चादनी ।
लक्ष्य
गगन समान राखि विविध कृति ।।
नतमस्तक
प्राणि उफद्रो मृग नाटक नै अति ।। १ ।।
बृक्ष
शित रातै भरि विनि कल्पना भर्दछ ।
लोचन
शान्त तन मन चक्ष्ु शासन गर्दछ ।।
नाना
ऐश ऐश्वर्य विकट सपना फेर्दछ ।
व्यूझयो
उठबस उहि पाई फेरि के हेर्दछ ।।२।।
ठूला
वन जङ्गल यश वगालै एकताले वाच्दछ।
मधुर
मिलन जीवनको च्याखुर मयुर नाच्दछ ।।
क्रमात
मिलि जल जूठो पिई प्रेमले हास्दछ ।
बारुद
पड्काई शिकारी मृत्यु कलेजो लिएर बाच्दछ ।।३।।
रमाउछ
क्षणभर मन दिर्घा रररोगि सब वृथा मिलि ।
संशय
उस्को वगाल जमात भयो चिल्लििीविलली ।।
लुृछछछ्यो
मनोरररम प्राणिकााा वत्स कलिला ।
रुवाई
निशा दिवसससििभर असंंंख्य मोह सलिलााा ।।४।।
पिता(वंश)
संस्मरण ५०
बाच्ने
रहर जल जमिन र जीवन हात्ति र ढोईहरु ।
डाको
राप डसि चुसाह रत्न योनीहरु ।।
नयन
विजुली समान साढे घमण्डि उरहरु ।
गौरी
चौरी ,स्थानीय गाई लखेट्ने वत्स बहर हरु ।। १ ।।
असंख्य
लखेटी्र भिर गौडा ओतपोत मृत्यु बन्दछ ।
इक्ष्या
राग उस्को नचउने आशा गर्जन्छ।।
थर्कि
मन हासो दिप्ति वैरी हुदै लत्तन्छ ।।
शान्ति
जंगलको कोलाहल हावाले पात पक्र्रन्छ।। ।।२।।
गर्जन
घनघोर विवस यो पट्टिधारी ।
मर्यो
हासत्त ढोइ रुने विडम्वना यो विचारी ।।
जल
पिउने अन्तिम क्षण बैरले अघि सारि ।
घिस्रायो
टप्प टिपि तान्यो सन्तान बन्यो लाचारी ।।३।।
चर्कान्छ
छाति गुजुङ्ग मेघमाला गर्जिदा ।
२ू
२ू गोला वारुद रुन्छ संसयमा मातिदा ।।
प्यारो
के प्रेम कहा डुल्छ जन धन रनवनै आतिदा ।
निधि
चुडि क्षत विक्षत आलो रगत सम्झदा ।।४।।
कस्ता
तहको हमउ भाउ पत्तो तिम्रो सुध्रिकन ।
दोषि
को टयाम्को दमाह सनाहि तिमि भन ।।
वाजा
जवानी शेष के मा लछायौ ।
के
का निम्ति इश तिमिल वनउपवन पछारौ ।।५।।
घर
आगन तिम्रो हेर्ने मैले पाउछुकी ।
संशय
यि अवोध दिल गहिराई ल्याउछुकी ।।
सुखिको
प्रेम चुडि लग्यौ उच निच केहि पाउछुकी ।।६।।
रित्तियो
आशा दिप्तिी फुरुङ्ग वन भित्रै उड्यो ।
लत्तियो
शान्ति रोगको हाय मलाई मृत्यु मुखमा परयो ।।७।।
पिता(वंश)
संस्मरण ५१
कष्ट
वीर दिप्ति स्तम्भ समान लाखौ मन ।
लिपि
अक्षर अध्यारो निर्जन कोमल स्तन ।।
चुसि
लाम्टा विद्यार्थी शिक्षर्थी कल्पिने लक्ष्मि ।
साथि
ब्रह््राण्डै हो एक्लो भेष भवमा कति ।।२।।
दिई
जीवन दृश्य पौरखीमा हिड्ने सधै पथका ।
पथिक
समान जीवन गुजरा चक्का वनुन रथका ।।३।।
पिता(वंश)
संस्मरण ५२
आजिवन
हिड्ने विर्सि रहेका पथहरु ।
फिरी
डुली सुति उठ्ने हाम्रा यि रुखका वोक्राहरु ।।
विहानी
वित्यो गहनता भोक अतुल्य लक्ष्य ति ।
डुल्छ
घर गोठ जागरुक बनाउदै हिड्ने शंखध्वनी यि
।। १ ।।
आला
पाइला अघि सरि पूर्खा पूर्वज डोव ति ।
घुमाई
विरत्व ध्वानी विश्वमा प्यार ताजै यि ।।
बिहानी
वित्यो गहनता लोक अतुल्य लक्ष्य लिई ।
डुल्छ
घर गोठ जागरुक बनाउदै हिड्ने शंखध्वानी यि ।।२।।
उपस्थिती
अधेरीको दुर्गम बन्यो मन वश पनि ।
मनै
शव्द हिंसाको छटपटिले सन्ध्या ह्रिसक अति ।।
गलाको
घण्टिका मिलि प्भात उघ्रियो ।
लक्ष्य
सोचि मृत्यु दोसाधमा ध्वानी मन्द बल्झियो ।।३।।
झोला
जीवनको झाङ्गखोला बगरमा चुनियो ।
चित्रयन्त्र
शून्य भयो अहो घुमि चलि आफै यो तुरियो ।।४।।
पिता(वंश)
संस्मरण ५३
लुगा
लत्ता च्याति हिमाली लाटा रे यी ।
हड
पनि छिया छिया गल्ने कस्को कहा रहने ।।
डुलि
हाम्रै रगत पसिना डाडा काडा फिर्दो अति ।
फुलाई
तनको कष्ट स्वच्छ र सफेद कति ।। १ ।।
किर्ति
कटु सिप अनुभव लिपि पढाई सिकाउद ा।
रोई
मर्छन विज्ञान विकट ज्ञान त्यो झुकाउदा ।।
घायल
शिर,चुरा पोते गोलि मनको छोडिदा ।
टुङ्गाई
कटुवोलि धर्ति भेषभुसाले चेलि सजिदा ।।२।।
कसि
पटुका भोकमा गरिवी ,कन्दमूल भ्रमण ।
जडीबुटी
चपाई गाउघरमा धर्ने शिरमा चन्दन ।।
धर्ति
र भेषभुसाले सजिने नेपाली गर्छन् कर्मण ।
वैर
सामु झुक्दैन शिर छाति यि पोटिला नारी पुरुष र नव यौवना ।।३।।
रुदीनन्
आमा यस धरतीमा सुरक्षेत्र का खर्क सजाई अति ।
काखि
च्यापि एकता ,विष बमनलाई फुलाउछ जडिबुटि ।।
द्धार
उनै इशको बक्ष्यस्थल हरितकण च्यातिएका कति ।
रगत
पसिना किर्ति नाटक बनि बर्षा रुवाउछ अति ।।४।।
जानी
सकल प्रमाद कृषिमा चन्द्र चादनि अति ।
मिटाई
थकाई प्रगकिो प्रमाद समेटछ यो सेढाई जाती ।।५।।
पिता
वंश संसंस्मरण ः१ देखि ५४. समाप्त
Comments
Post a Comment